Onlangs raakte bekend dat Blokker 69 winkels gaat sluiten, waaronder die in Vilvoorde, mijn stad. Dat komt altijd hard aan, zeker hier. Leegstand van winkelpanden treft het hele land, echter hier neemt het dramatische vormen aan. Tot nog toe leek de leegloop zich te beperken tot kleinere winkels. De sluiting van Blokker laat zien dat ook ketens weggaan.

Leegstand van winkelpanden is geen nieuw fenomeen, maar de laatste tien jaar gaan de cijfers omhoog. In oppervlakte nam de leegstand in Vlaanderen met 70% toe tussen 2008 en 2014. Niet dat er zoveel werd bijgebouwd, er kwamen vooral heel veel leegstaande panden bij. Vlaams-Brabant is met een gemiddelde van ca 5% bij de betere leerlingen. Echter de recentste cijfers die ik vond, geven voor Vilvoorde maar liefst 15% aan. Dat valt echt op in het straatbeeld. 

Middelgrote steden lijden het meest onder die trend. Mensen maken meer gebruik van internet om te shoppen. Gaat men toch naar de fysieke winkels, dan maakt men er een dagje uit van. Grote steden hebben een groter en diverser aanbod. Logisch dus dat shoppers daar naartoe gaan voor een dagje winkelgenot.

In de middelgrote steden ziet men vooral een leegloop in de kern op. Winkels lijken naar shoppingscentra aan de stadsrand te trekken. Ik vraag me af of dat te maken heeft met de trend om winkelkernen verkeersluw of -vrij te maken. De leegloop in Vilvoorde is inderdaad pas echt beginnen stijgen vanaf het moment dat men is begonnen met het hertekenen van de winkelstraten in 2011. Er was veel verzet. En zoals het er nu naar uitziet terecht. De test die aan de werken vooraf ging, toonde aan dat het volledig verkeersvrij maken handelaars de strot dichtknijpt. Toch is dat, door de duur van de werken, wat men de facto gedaan heeft. Wat rest, is een mooie straat met leegstaande winkels.

Begrijp me niet verkeerd. Ik vind ook dat er veel te veel auto’s rond rijden en dat die veel te vaak gebruikt worden voor afstanden die je gemakkelijk te voet of met de fiets kan afleggen. Maar ik geloof niet in uitgebreide voetgangerszones in kleine steden. Die hebben hooguit op zaterdag enig nut.

Kleine steden zijn geen shoppingssteden. Mooi ingerichte straten gaan daar niets aan veranderen.

Tijden veranderen. Al voor het internet verdwenen er winkels en zelfs hele winkelstraten. Wordt het niet stilaan tijd voor realisme? Er zijn te veel winkelpanden. Het internetshoppen gaat niet verdwijnen. Kleine steden zijn geen shoppingssteden. Mooi ingerichte straten gaan daar niets aan veranderen. Zeker niet als er daarin geen winkels meer overschieten.

Steun kwaliteit. Voor een goede bakker of beenhouwer komen mensen van ver. De beste remedie tegen leegstand is zorgen dat lege panden zo kort mogelijk leeg staan. Geef ze desnoods een tijdelijke invulling. Breder kijken, is ook een optie. In Haacht experimenteerde Unizo met een andere invulling van lege winkels: b&b's, vrije beroepen, kleine bedrijven... En vooral, mik op creativiteit en originaliteit. Onlangs opende hier Bazaar, enkele vaste winkels plus popups, samen in een ruimte. Het is eigenzinnig, hip, fris en spreekt een ruim publiek aan, ook al ligt het niet in een mooi ingerichte winkelwandelstraat.

Winkelstraten in kleine steden, zoals we ze tien jaar geleden nog kenden, zijn blijkbaar niet meer van deze tijd. Je kan dat jammer vinden. Of je kan nadenken over een alternatief voor de toekomst.