Wat zij meemaakte in haar leven grenst aan het ongelooflijke. Maar bovenal was ze een sterke vrouw met een ongeëvenaarde werkkracht die alle leed, tegenslag, geluk en voorspoed nam zoals het kwam. Zij is het levende bewijs dat heel hard werken goed is voor je gezondheid, tenminste als je over een ijzeren gestel beschikt zoals zij.

Mijn vader, die twintig jaar eerder stierf, had dat niet en kampte met enkele serieuze gezondheidsproblemen. Nooit heb ik een van mijn ouders horen klagen over wat dan ook. Nooit zag ik enige twijfel in hun katholieke overtuiging. God had het allemaal zo voorzien, en wij kunnen vooral zoveel mogelijk ons best doen.

Als jongste van zeven kreeg ik daar toch een bijzondere les in de leerschool van het leven. Als moeder mijn favoriete kip in de soep draaide of als mijn vriend de kat doodging en ik zag hoe zij daar totaal onverschillig op reageerde, dan was dat een harde confrontatie met de werkelijkheid, die je als jonge snaak tekenen voor de rest van je leven.

De belangrijkste levensles die ik leerde, was dat elke oorzaak een logisch gevolg heeft, en dat je dat maar beter voor lief neemt als je je verdere leven in doenbare omstandigheden wil leiden. Dat er wetmatigheden zijn die boven alles staan en dat de kunst er in bestaat ze te aanvaarden en er zo goed mogelijk mee om te gaan. 

Regelmatig denk ik daar aan terug als ik nu kinderen en volwassen mensen rond mij zie worstelen met dat principe. Heel wat mensen van mijn generatie of ouder beweren hetzelfde: een van de beste leerscholen van het leven is… het leven op een boerderij. Ik kan ze bijtreden.

Rust in vrede moeder, en spit daar in de hemel niet de volledige tuin om, want dan hebben de anderen geen werk meer.