01 apr '21

Een renaissance
van torenmuziek

4776
door Tom Peeters
Fabio Di Meo uit Relegem speelt baritonsax bij folkgroep Wör. Voor About Towers, een album opgenomen tijdens de eerste lockdown en uitgebracht tijdens de tweede, fristen ze oude Vlaamse beiaardmuziek op.

Pas toen we tijdens de eerste lockdown meer dan ooit door eigen gouw gingen stappen en fietsen viel ons iets op dat er eigenlijk altijd al was geweest. Nadat de strenge coronamaatregelen andere omgevingsgeluiden gedoofd hadden, herontdekten we het klokkenerfgoed hoog boven onze hoofden. De Vlaamse folkband Wör blaast dat erfgoed al langer nieuw leven in door oude beiaardmanuscripten in vinnige eigentijdse arrangementen te stoppen.

‘Wij frissen klokkenmuziek op die 250 jaar geleden al voor verbinding zorgde in de stad’, zegt Di Meo. ‘Er was veel minder lawaai en amper hoogbouw. Speelt de beiaardier op Valentijn nu romantische liedjes, dan weerklonk er toen muziek op de verjaardag van de koning of ter gelegenheid van het jubileum van de boogschutters- of weversgilde. Het was de radio van toen, het enige wat iedereen hoorde.’ In de late Middeleeuwen waren onze contreien een kruispunt in Europa. ‘Er passeerden veel troubadours, de singer-songwriters van toen. Hoorde een beiaardier een goede melodie, dan schreef hij die op en weerklonk ze later uit zijn toren. Sabam bestond nog niet. Je kon alles claimen. (lacht) Zo komt het dat Wör op buitenlandse folkfestivals soms te horen krijgt: dat deuntje kennen we, maar onder een andere naam.’

De melodieën op About Towers werden op het einde van de 18e eeuw onder andere gespeeld door de Antwerpse stadsbeiaardier Ioannes de Gruijtters en Franciscus De Prins van de Leuvense Sint-Geertruiparochie. Doedelzakspeler Pieterjan Van Kerckhoven, een studiegenoot van Di Meo aan het Lemmensinstituut, dook ze op in oude manuscripten. Samen met violist Jeroen Goegebuer, accordeonist Bert Ruymbeek en gitarist Jonas Scheys brengen ze deze muziek in een opgefriste versie liefst terug naar de torens van waaruit ze ooit in monotone grandeur weerklonken.

Hitdecennium 1780

Wör is zoals wel meer Europese folkensembles ontstaan uit de zogenaamde ethno-kampen waarop jonge muzikanten uit verschillende landen samenkomen om elkaars muziek te delen. ‘Iedereen stelt er liedjes uit de eigen traditie voor, maar Vlamingen hadden het vaak moeilijk om muziek te vinden die naar hun roots teruggrijpt’, zegt Di Meo. ‘Van die roots hebben wij onze specialiteit gemaakt. Met een baritonsaxofonist erbij richtte Wör zijn pijlen niet langer op folkbals, maar op concertpodia en festivals. Mijn debuut maakte ik op Gooikoorts. In 2015 volgde een eerste album. Back to the 1780’s knipoogde naar het hitdecennium waarop we terugblikken.’ Opvolger Sssht uit 2017 ging op hetzelfde elan verder. Buitenlandse concerten stapelden zich op. Een nominatie als beste liveband op de eerste Flanders Folk Awards gaf de groep begin februari ook in eigen land visibiliteit, maar werd voorlopig niet verzilverd.

In afwachting van livetournees in de culturele centra en in de Verenigde Staten werd About Towers opgenomen tijdens de eerste lockdown. Alhoewel de band er niet specifiek door geïnspireerd was, klopt de timing. Zo zijn de liner notes van de hand van de Leuvense stadsbeiaardier Luc Rombouts, die zijn stadsgenoten vorige maand nog een hart onder de riem stak met torenversies van popsongs als I Will Survive en We’ll Meet Again. ‘Op het album zijn af en toe ook klokslagen van de beiaard te horen, ook live trouwens. In de zomer van 2019 werden we zelfs uitgenodigd om met een mobiele beiaard op de Grote Markt in Antwerpen te staan. Toevallige passanten waren stomverbaasd als ze het klokkenmechanisme achter het plexiglas zagen.’

Spelen en samenzijn

De bandleden kijken er vooral naar uit om opnieuw live te spelen. ‘We missen het superhard. Sinds ons ontstaan ging er zelden een maand voorbij zonder optredens. Op het podium van de virtuele Flanders Folk Awards zagen we mekaar na lange tijd terug. Ook dat gewone samenzijn missen we: ergens arriveren, andere muzikanten ontmoeten, praten, drinken, eten, spelen en blijven hangen. Iedereen heeft intussen zoveel goesting om te spelen dat we straks, als het weer mag, alleen maar goede concerten zullen spelen.’

Al bij al is de coronacrisis vrij mild geweest voor de bandleden, die naast hun muzikale ambities allemaal een vaste job hebben. ‘Ik werk bij Bozar als organisator van concerten’, zegt Di Meo. ‘Plots vielen die allemaal weg. Ik werk nu al een jaar van thuis uit. Ik hoefde niet op technische werkloosheid omdat Bozar als federale instelling open moest blijven. Maar bovenal was ik net vader geworden. In deze rare tijden heb ik dus vooral geleerd om een betere vader te worden. Met een vrouw die ook muzikant is, zal het straks wennen zijn om niet altijd thuis te kunnen blijven voor onze dochter.’

 About Towers is uit op Appel Rekords. Wör speelt op 21 april 2022 in CC Asse, wearewor.com