Toen Willem Heylen gitaar studeerde aan het Antwerpse conservatorium huurde hij met studiegenoot en bassist Ruben De Maesschalck een rijhuis in Deurne. Na de lesuren improviseerden ze in hun living. Omdat die groot genoeg was, nodigden ze regelmatig bevriende muzikanten uit. ‘We speelden onder een groot verandaraam waardoor we de maan zagen passeren’, zegt Heylen in café De Gouden Vis, waar we afgesproken hebben met de Mechelse muzikant om het te hebben over de debuutplaat van The Rising Moon.

Die plaat kwam er niet in het zog van de jams. Nadat ze hun diploma hadden behaald, werden de jazzstudenten opgeslorpt door andere projecten. Met de hulp van JazzLab, een in kunstencentrum Nona residerend steunpunt voor jonge jazzbands, maken ze nu een doorstart. ‘Hun Impuls-project gaf ons de kans om een album op te nemen en dat uitgebreid live voor te stellen, zoals ook in Meise.’ De informele improvisaties uit de begindagen hebben plaatsgemaakt voor een iets meer gestructureerde aanpak die meditatieve jazz en langzaam evoluerende ambient nog steeds koppelt aan een vrije geest. Met drummer Jonas Boutsen, accordeonist Stan Maris en saxofoniste Hanne De Backer werden muzikanten aangetrokken die vroeger al kwamen meejammen.

‘De spanningsboog is uitgeschreven en staat min of meer vast, maar de muzikanten vullen ze vrij in. In de lange meditatief klinkende stukken borduren we telkens voort op een ander element: texturen, lange klanken, melodieën,… Het heeft mij altijd geïntrigeerd hoe je één klank kunt blijven exploreren, hoe je door details te veranderen toch een verhaal kunt creëren.’ Inspiratie vond de gitarist bij de spirituele jazz van John Coltrane en Wayne Shorter, maar pakweg ook bij de urenlange abstracte elektronische stukken van de Franse componiste Éliane Radigue.

Deep listening

Het is muziek waar je maar beter bewust naar luistert. ‘Ik leg me er graag bij neer, gefocust op de geluiden die uit mijn hoofdtelefoon komen’, vervolgt Heylen, die het concept van de ligconcerten verduidelijkt. ‘Door met het collectief rond een liggend publiek te staan, luisteren ze automatisch bewuster. Ik zou de muziek dus niet als achtergrond opzetten tijdens het koken. (lacht) Er zou veel verloren gaan. Het klinkt misschien niche, maar het is ook geen high energy free jazz. Af en toe schrikt er misschien iemand als iedereen op de grond gaat liggen, maar uiteindelijk doet iedereen gewoon mee. Door je over te geven aan de muziek word je sneller meegezogen in het verhaal. Dat sommigen achteraf komen vertellen dat ze bijna in slaap waren gevallen, beschouwen we als een compliment. Het zal de oorlog in Oekraïne niet oplossen, maar gewoon proberen te zijn in plaats van de hele tijd ergens naartoe te hollen, is heel waardevol.’

In Meise kunnen concertgangers een kussen of matje meebrengen. Er wordt sowieso een zachte ondergrond voorzien. De ervaring om middenin het geluid te zitten, zal er extra doordringen tijdens de lange track Pendulum, waarvoor Heylen melodieën componeerde maar de muzikanten zelf uitmaken wanneer ze die spelen. ‘We draaien als een pendulum rond een punt, zonder er op te landen. Zo kan je de melodie in alle mogelijke vormen en langs alle kanten voorbij horen bewegen. Zelf heb ik mijn set-up zo aangepast dat ik klanken kan laten ronddraaien met speakers, maar Hanne, wiens sax niet vasthangt, kan zich tijdens het concert vrij bewegen. De ongewone setting is ook voor ons boeiend.’

Spiritueel én geaard

Heylens fascinatie voor drone-achtige, meditatieve geluiden is er altijd geweest en sluit aan bij zijn alternatieve levensstijl. ‘Ik woon in een yurt die deel uitmaakt van een co-housingproject in Weerde. In de lente en de zomer werk ik twee dagen per week op een bioboerderij, de ideale afwisseling voor de muziek die in mijn hoofd zit. Op de boerderij of in mijn eigen moestuin leef ik op het ritme van de seizoenen en voel ik me verbonden met de natuur door gewoon wat dingen in de grond te steken. Die mix van het spirituele en het aardse werkt voor mij.’ Dat is ook bij The Rising Moon het geval. ‘Je zou het mijn muzikale spiegelbeeld kunnen noemen.’

Naast jazz speelt en maakt Heylen ook reggae, elektronische muziek en pop. Studiowerk voor Kommil Foo en Stef Bos wisselt hij af met jazzprojecten met drumster Anke Verslype (in Aki), zangeres Natashia Kelly of bassiste Lara Rosseel. Maar vooral jazzkwartet Cinema Paradiso zou The Rising Moon inspireren. ‘Door samen te werken met Jozef Dumoulin, Eric Thielemans en Kurt Van Herck ben ik het spirituele en die trance in mijn muziek beginnen onderzoeken. Zij speelden met een heel andere energie dan ik gewoon was. Straks nemen we op Jazz Middelheim een liveplaat op.’