Beeld je een immense ijsberg in’, zegt Emmanuelle Deschrevel, persverantwoordelijke van Cinematek. ’Je kan er onze werking heel goed mee vergelijken. De voor het publiek zichtbare top is een uitgebreid driemaandelijks programma voor filmliefhebbers en -kenners. Onder de zeespiegel, in het depot van de Graystraat in Elsene, realiseren we het andere deel van onze missie: intussen zijn al meer dan 75.000 filmtitels verzameld, geïnventariseerd, gerestaureerd of gedigitaliseerd. Zowel fictie als non-fictie.’ Naast archief is Cinematek ook nog filmmuseum, bibliotheek, online dvd-verkoop en twee filmzalen. 

NOOIT GEZIEN

Zomeravonden in een donkere zaal doorbrengen? Een hoogst aantrekkelijk idee als je het programma van Cinematek voor juni, juli en augustus doorbladert! Wat onmiddellijk opvalt, is de film noir-cyclus, de keuze van het thema Repetities, nouvelle vague-regisseur Jacques Rivette, de Japanse cineast Yazujiro Ozu en de selectie uit la Quinzaine des réalisateurs 2016. Hoe stel je een zomerprogramma samen uit een van de meest complete filmcollecties ter wereld? Programmator Céline Brouwez: ‘Hier werken alleen gepassioneerde cinefielen. Met zijn vieren tekenen we de programmalijn uit. Omdat we met erg lange deadlines werken, hebben we een grote vrijheid. We hebben elk onze individuele voorkeuren.'

'Daarnaast zoeken we samen naar de beste manier om de vaste collectie in de schijnwerpers te zetten. Soms werken we ook anders omdat we willen inspelen op de actualiteit. Toen Rivette eind januari stierf, planden we snel een retrospectieve in. Van zijn weduwe kregen we zijn eerste drie stille kortfilms. Die zijn – behalve aan een paar Parijse vrienden, ergens in de jaren 50 – nooit eerder aan het publiek vertoond. De reeks (een vijftiental films) rond het thema Repetities is mijn eigen voorstel, op het eerste zicht misschien een ufo binnen het programma… Het biedt de kans om documentaires in te lassen.’ Repetities, bijvoorbeeld zoals Fellini ze verfilmt in Prova d’orchestra tonen de weg die een creatie aflegt, een weg die anders meestal verloren gaat.’

ZOETE RILLINGEN

Wat maakt cinema zo boeiend? Deschrevel: ‘Het artistieke standpunt. Films nemen je mee, naar heel ver weg. Je kruipt in de huid van een leven dat niet het jouwe is of net iets over het jouwe reveleert. De ene film roept de andere op, en zo vormt zich een ketting aan ervaringen. Mijn fetisjfilm, waar ik altijd naar terugkeer? Zonder twijfel The Music Room van Satyajit Ray. De grote kracht van film als medium is dat het de tijdsdimensie overstijgt. De prachtig gekadreerde – Cinematek respecteert als enige de originele filmkadrering – minimalistische familiedrama’s van Ozu (°1903-†1963) tonen gevoelens die universeel zijn, ook vandaag nog. Iets anders, dat altijd weet te verleiden, is de stille film. We staan tot in het buitenland bekend om onze live muziekbegeleiding bij die vertoningen.’

Aan het drieluik over film noir is veel onderzoek voorafgegaan. Het publiek krijgt een serie volbloed misdaadverhalen te zien met een destabiliserende, nachtmerrieachtige sfeer. Cinematek toont ook Shades of noir: 15 alternatieve versies of remakes van de klassiekers uit het film noir-genre, en heeft aandacht voor schrijfster Patricia Highsmith. Haar thrillers inspireerden de grootsten, zoals Hitchcock of Haynes. Brouwez: ’Verder hebben we, dankzij onze samenwerking met het Brussels Filmfestival, de Duitse regisseur Volker Schlöndorff te gast. Hij zal de vertoning van de director’s cut van Die Blechtrommel (Gouden Palm in 1979) persoonlijk inleiden, iets waar ik erg naar uitkijk.’

Het is allemaal maar een fractie van de filmmagie die je hier kan ontdekken. Een magie die achter de schermen ontstaat, dankzij minutieuze digitale restauratie van kilometers pellicule. Precies die expertise motiveert regisseurs om hun oeuvre aan Cinematek te schenken en ons zo vele avonden zoet te houden. Zelfs zonder popcorn.

Cinematek, Baron Hortastraat 9, Brussel Zomerprogramma: www.cinematek.be
Via een nieuwsbrief kan je op de hoogte blijven van een filmgenre naar keuze (klassiekers, kinderfilms, documentaires).