Hoewel deze etappe 12 km lang is, ligt de Ring hier op het grondgebied van slechts twee gemeenten: Eigenbrakel en Waterloo. Doordat Eigenbrakel tegenwoordig uit meerdere dorpen en gehuchten bestaat, is het de gemeente met de meeste inwoners in de provincie Waals-Brabant: ruim 40.000 of zo’n 6.000 inwoners meer dan provinciehoofdstad Waver.

De gemeente heeft een van de bekendste monumenten van ons land op haar grondgebied: de Leeuw van Waterloo. De naam is misschien verwarrend, maar het gietijzeren beeld op de 40 meter hoge heuvel staat wel degelijk in Eigenbrakel, meer bepaald in het gehucht MontSaint-Jean, zij het vlak bij de grens met Waterloo. Het monument – een gietijzeren leeuw op een kegelvormige heuvel – torent boven de omgeving uit, en is goed te zien van op de Ring.

De snelweg schuurt hier tegen het decor van een van de bekendste taferelen uit de Europese geschiedenis: de Slag van Waterloo. Waar de steenwegen uit Nijvel en Charleroi bij elkaar komen en samen verder naar Brussel lopen, gaf de coalitie van Engelsen, Pruisen en Nederlanders op 18 juni 1815 een opdonder aan de Franse troepen van Napoleon. Deze veldslag zou het einde betekenen van de op dat moment al tanende Franse suprematie en zou de Europese kaart hertekenen. Tijdens de Conferentie van Wenen, die al bezig was vóór de Slag bij Waterloo, werd het Verenigd Koninkrijk der Nederlanden boven de doopvont gehouden, met grosso modo de contouren van wat vandaag België en Nederland is.

Verknoeid slagveld

Op 28 juli 1815, amper veertig dagen na de Slag van Waterloo, gaf Koning Willem I van het pas opgerichte Verenigd Koninkrijk der Nederlanden de opdracht voor de oprichting van een herdenkingsmonument. Het moest de veldslag herdenken die de overwinning op Napoleon betekende, maar ook het einde van de twintigjarige overheersing van de Fransen in onze regio.

In oktober 1826 was het beeld klaar, ruim tien jaar na de befaamde veldslag en vijf jaar na de dood van de voormalige Franse keizer. Het was prinses Wilhelmina, de moeder van koning Willem I, die het beeld ontwierp. De brullende Leeuw – met één van zijn poten op een wereldbol – zou naar het zuiden kijken om de Fransen te doen afzien van toekomstige invasieplannen. Dat is echter een fabel. De Leeuw kijkt immers naar het zuidwesten, en in de eerste beschrijvingen is er sprake van een vredesmonument. Overigens was niet iedereen opgetogen over de oprichting van het monument. De hertog van Wellington – de aanvoerder van de Engelsen in de coalitie tegen de Fransen – vond naar verluidt dat het slagveld verknoeid werd door de heuvel met zijn 226 treden.

De Waalse overheid doet tegenwoordig inspanningen om het landschap niet te verstoren. Met succes, want ook al is de Ring onmiskenbaar nabij, toch blijft er nog een weids gevoel. Met wat verbeelding kun je de cavalerie de heuvels zien afstormen. Wie nood heeft aan meer dan zijn of haar fantasie, kan in de buurt terecht in enkele musea. Naar aanleiding van de 200e verjaardag van de Slag werd in 2015 het ondergrondse museum Mémorial 1815 geopend. Ook de Hoeve van Hougoumont – een uitvalsbasis van Wellington – en het panorama zijn te bezichtigen. Dat panorama van de Slag werd in 1915 gemaakt en bevindt zich in een rond paviljoen aan de voet van de heuvel. In Waterloo zelf is er het Wellington Museum, waar de Britse opperbevelhebber zijn hoofdkwartier had tijdens de Slag. Het was overigens ook Wellington die het had over de Battle of Waterloo, omdat de eigenlijke locatie Mont-Saint-Jean voor de Engelsen niet zo vlot uit te spreken was.

Hockeykampioenen

Noordelijker, langs de buitenkant van de Ring, ligt het terrein van scholencomplex Berlaymont. De kostschool met een lagere en middelbare school werd opgericht door de Zusters van Berlaymont, een orde die in de 17e eeuw werd opgericht. De naam Berlaymont is vandaag vooral bekend van het Berlaymontgebouw in de Wetstraat in Brussel, als hoofdzetel van de Europese Commissie. Dat is geen toeval, want dat kantoorgebouw werd in de jaren 60 gebouwd op de plaats waar een eerdere kostschool van de zusters stond. Overigens was dat al de tweede keer dat de zusters de wijk moesten nemen, want hun eerste Brusselse school moest plaats maken voor de bouw van het Justitiepaleis en de aanleg van het Poelaertplein.

Naast de schoolgebouwen van het Centre scolaire de Berlaymont liggen de terreinen van de Waterloo Ducks. Deze hockeyclub werd opgericht in 1950. Twee jaar geleden wist de club de Euro Hockey League te winnen, een Europese competitie te vergelijken met de Champions League in het voetbal. Tot nu toe is Waterloo Ducks de enige Belgische club die erin slaagde de trofee te bemachtigen.

Olympische Spelen

Wat verder langs de Ring ligt het domein van Argenteuil. Het domein is een uitloper van het Zoniënwoud. In 1832 bouwde graaf Ferdinand de Meeûs hier een kasteel, in een periode dat grote delen van het Zoniënwoud verkaveld werden. Het kasteel brandde af, maar in 1856 werd een nieuw kasteel gebouwd. Na de Tweede Wereldoorlog kocht de Belgische staat het domein, om er een normaalschool voor landbouwhuiskunde onder te brengen. Vandaag is het kasteel nog steeds een school: de Scandinavian School of Brussels, onderdeel van de European School of Bruxelles-Argenteuil, vindt er sinds 1990 onderdak. Driehonderd leerlingen tussen 3 en 19 jaar oud krijgen er les in Noordse talen, Engels en Frans.

In deze laatste etappe komen we voorbij verschillende bekende plaatsen en monumenten.

Bekender is de naam Argenteuil door zijn koninklijke connecties. Een deel van het park werd in 1929 verkocht aan de Amerikaanse ambassadeur William Tuck. Die zetten er een groot landhuis op, dat later via de NMBS in handen viel van de Belgische overheid. In 1960 nam Leopold III, die in 1951 troonsafstand had gedaan, zijn intrek op het landgoed samen met zijn tweede echtgenote Lilian Baels en hun drie kinderen. Toen Lilian in 2002 overleed, was het kasteel dringend aan restauratie toe. Omdat de kosten voor die werkzaamheden behoorlijk zouden oplopen, werd het domein verkocht. Het verhaal wil dat zelfs Vladimir Poetin geïnteresseerd zou zijn geweest in het pand, maar Brussels zakenman Jean-Marie Delwart verwierf het domein. In 2019 kwam het landhuis opnieuw op de markt, voor een vraagprijs van 20 miljoen euro.

Een andere koninklijke link heeft het domein met de Muziekkapel Koningin Elisabeth. Het modernistische gebouw werd opgericht in 1939, op een steenworp van de Ring, maar toen het pand gebouwd werd, was er van de Ring natuurlijk nog geen sprake. Toen was dit stuk van het tracé nog de steenweg naar Waterloo. In de muziekkapel bereiden de twaalf finalisten van de Koningin Elisabethwedstrijd zich voor. Ze verblijven hier enkele weken in afzondering. Tijdens de wedstrijd hebben ze geen contact met de buitenwereld. De Koningin Elisabethwedstrijd – afwisselend voor pianisten, violisten, zangers en sinds 2017 ook voor cellisten – is een van de meest veeleisende en prestigieuze muziekwedstrijden ter wereld. Sommigen hebben het zelfs over de ‘Olympische Spelen voor Muziek’.

Sanatorium in het bos

Vlakbij de grens tussen het Vlaamse en Waalse Gewest ligt het sanatorium van Terhulpen. Een groot complex uit de belle epoque, met art-nouveau-elementen. In 1902 richtte dokter Gustave Derscheid in het midden van het Zoniënwoud een sanatorium voor tuberculoselijders op: het Sanatorium Les Pins. In die tijd stierven in ons land elk jaar duizenden mensen aan tuberculose. Na de Tweede Wereldoorlog verbeterden de behandelingsmethoden van tuberculose en werd de nood aan sanatoria kleiner. De activiteiten in het sanatorium werden uitgebreid met de behandeling van andere aandoeningen zoals hart- en longziektes, en later ook psychiatrische aandoeningen. Het sanatorium veranderde van naam en werd vernoemd naar de oprichter, dokter Derscheid. Later veranderde de naam nog een keer naar Clinique de la Forêt de Soignes. Toepasselijk, voor een ziekenhuis dat helemaal verscholen ligt in het Zoniënwoud.

Zo zijn we weer middenin het oerbos, waar we ongeveer een jaar geleden onze verkenningstocht langs de Ring begonnen. Hier, op de taalgrens tussen Waterloo en Hoeilaart, maken we na acht etappes en een goede 75 km de ovaal rond de hoofdstad compleet.