Iedereen wil vliegwet, maar niemand weet wanneer die komt
Vliegwet? Op het bevoegde kabinet van federaal minister voor Mobiliteit François Bellot (MR) is het ijzingwekkend stil als dat woord valt. Over de stand van zaken van de in het regeerakkoord voorziene wet houdt men de kiezen liever stijf op elkaar. ‘De minister werkt aan een totaaloplossing’, aldus woordvoerder Jasper Pillen, die ook elke deadline weigert. Zal Bellot slagen of wordt hij de tiende opeenvolgende minister die zijn tanden stuk bijt op dit luchthavendossier?
DE OPLOSSING?
De vliegwet moet een sluitend juridisch kader creëren voor vliegbewegingen op Brussels Airport. De wet wordt zo stilaan dringend nu het Brussels Hoofdstedelijk Gewest vanaf 1 januari 2017 het vliegverkeer boven zijn gebied wil weren door rechtsprocedures op te starten voor het schrappen van de kanaalroute en het verstrengen van de boetes voor luchtvaartmaatschappijen die de geluidsnormen overtreden.
Volgens het federaal regeerakkoord van oktober 2014 moet de vliegwet ‘het preferentieel baangebruik en de windnormen uit de luchthavenakkoorden, die bevestigd werden door de ministerraden van 19 december 2008 en 26 februari 2010 wettelijk verankeren’. ‘In dezelfde wet zal de procedure om routewijzigingen door te voeren, worden opgenomen. Elke eventuele creatie- of wijzigingsprocedure voor een vliegroute moet via de ministerraad verlopen na degelijke impactstudies inzake veiligheid, capaciteit en leefmilieu en na raadpleging van de bevolking’, aldus het regeerakkoord, dat voorts ook de oprichting van een onafhankelijk orgaan voor de controle van de lawaaihinder rond de luchthaven vooropstelt evenals een samenwerkingsakkoord met het Brussels Hoofdstedelijk Gewest voor de toepassing van de geluidsnormen. Dit laatste is immers een materie waarvoor de gewesten bevoegd zijn.
TOTAALOPLOSSING
Woordvoerder Pillen wil weinig kwijt over wat de vliegwet precies zal regelen. ‘De wet zal een kader bieden voor een aantal aspecten van de luchthavenexploitatie, maar geen vliegroutes opleggen. Over welke aspecten het gaat, kan ik nog niets zeggen, want dit maakt deel uit van de onderhandelingen.’ In de plenaire zitting van de Kamer van Volksvertegenwoordigers op 20 oktober lichtte minister Bellot een tipje van de sluier op over ‘de totaaloplossing’. Hij stelde dat hij momenteel zeven aspecten - het operationele, technische, juridische, politieke, institutionele, socio-economische en milieu - van het luchthavendossier bestudeert.
Wordt François Bellot de tiende minister die zijn tanden stuk bijt op dit luchthavendossier?
‘We zoeken naar oplossingen voor elk van deze aspecten. Vooruitgang boeken in het ene dossier zonder oog te hebben voor de consequenties die het heeft voor de anderen zou een vergissing zijn.’ De minister overlegt, naar eigen zeggen, met de gewestministers, de verenigingen van buurtbewoners, lucht- vaartmaatschappijen, de luchthaven, burgemeesters en economische actoren die in dit dossier betrokken zijn.
ONZEKERHEID WEGNEMEN
Eerste in de rij voor een stabiel juridisch kader is luchthavenuitbater Brussels Airport Company. In de kersverse luchthavenspecial van VOKA Vlaams-Brabant wijst CEO Arnaud Feist op de diverse nieuwe rechtszaken die werden aangespannen en de boetes van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest, die ‘de onzekerheid voeden’. De boetes bestempelt hij als kafkaiaans. ‘Een piloot volgt de route die hij van Belgocontrol kreeg en riskeert een boete van het Brussels Gewest. Volgt de piloot deze instructie niet, dan riskeert hij zijn licentie te verliezen. De buitenlandse luchtvaartmaatschappijen moeten dan aan hun hoofdkwartier uitleggen dat ze regelmatig boetes krijgen omdat ze de regels naleven. Dat kan toch niet.’ Als Brussel de geluidsnormen vanaf 2017 strenger toepast, zal dit volgens Koen Gouweloose van BATA, de koepel van Belgische vliegmaatschappijen, in alle grote luchtvaartmaatschappijen leiden tot een intern onderzoek van hun aanwezigheid op Brussels Airport.
ONHOUDBARE SITUATIE
Ook de luchtverkeersleiders van Belgocontrol zijn vragende partij voor een vliegwet. ‘Wij zijn voorstander van een juridisch en operationeel stabiel kader die ons de garantie geeft dat vliegroutes niet om de haverklap veranderd kunnen worden. Iedere verandering heeft tijdens de voorbereiding immers een enorme impact op onze werking. Ook op juridisch vlak moet er stabiliteit komen. De jongste jaren werden we geconfronteerd met een aantal vonnissen die mekaar tegenspreken’, aldus woordvoerder Dominique Dehaene. De vliegwet zal de vliegroutes, die door de politici uitgestippeld werden, geenszins betonneren, maar een kader scheppen voor de wijze waarop ze aangepast kunnen worden en bijvoorbeeld voorafgaande studies en overlegmomenten opleggen. Een nieuw onafhankelijk controleorgaan moet volgens Dehaene een en ander goedkeuren. In juli 2015 sprak Belgocontrol in een persmededeling nog de vrees uit ‘dat de opeenvolging van verschillende instructies over het baangebruik en vliegprocedures een onhoudbare situatie op operationeel vlak zou creëren en de veiligheid van het luchtverkeer in gevaar brengt’.
Bij VOKA en de vakbonden weerklinkt dezelfde roep. In haar luchthavenspecial wijst de werkgeversorganisatie er op ‘dat de blijvenderechtsonzekerheid over de geluidsnormen en exploitatiemogelijkheden van Brussels Airport de verdere ontwikkeling van de luchthaven hypothekeren’. De luchthaven van Zaventem is met 20.000 directe en 40.000 indirecte banen na de haven van Antwerpen de tweede grootste economische pool van ons land en heefteen toegevoegde waarde die geraamd wordt op 3,2 miljard euro. ‘Op de luchthaven is er de komende tien jaar een potentieel van minstens 10.000 nieuwe banen. Als de nodige rechtszekerheid uitblijft, zijn ook de huidige 60.000 jobs bedreigd’, aldus VOKA. Ook vakbondsman Olivier Van Camp (BBTK) wil een vliegwet die een einde maakt aan ‘het om de haverklap wijzigen van vliegroutes’. ‘Er moet een goed evenwicht gevonden worden tussen de belangen van de omwonenden en de luchthaven, maar dit mag niet resulteren in restricties van de luchthavenactiviteiten die er toe leiden dat bedrijven vertrekken omwille van de beperkingen van het aantal nachtvluchten, zoals dat in 2008 het geval was met koerierbedrijf DHL.’
EVENWICHTIGE SPREIDING
Last but not least is er nog de Vlaamse Regering, het provinciebestuur en de Vlaamse gemeentebesturen die geconfronteerd worden met vliegtuiglawaai. Vlaams minister-president Geert Bourgeois (N-VA) riep tijdens een VOKA-evenement in september de federale regering op snel werk te maken van een vliegwet die een evenwichtige spreiding van vluchten oplegt. Ook de provincieraad van Vlaams-Brabant keurde eind 2015 een motie goed waarin gepleit werd ‘voor een wettelijk verankerde regeling van de opstijg- en landingsprocedures van op Brussels Airport die de lawaaihinder rechtvaardig spreidt’. De vliegroutes moeten volgens de provincie uitgestippeld worden op basis van veiligheidsoverwegingen, de windrichting en het historisch baangebruik. Dit voorjaar pleitte ook het Toekomstforum van burgemeesters van Halle-Vilvoorde ‘voor een gepast wettelijk kader dat het begin van de evenwichtige spreiding verankert’. In juni pleitten de burgemeesters van 19 Vlaamse gemeenten rond Brussels Airport ‘voor een vliegwet die een eerlijke spreiding oplegt op basis van aeronautische principes zoals vliegen tegen de wind, binnen geldende windnormen en rechtstreeks naar de bestemming’.
In een reactie haalt Hans Bonte (SP.A), burgemeester van Vilvoorde, een van de vijf gemeenten uit de Noordrand die in mei naar de rechter trokken tegen enkele maatregelen uit het plan van voormalig minister Melchior Wathelet (CDH) uit 2014, uit naar het talmen van de federale regering met deze vliegwet. ‘Hierdoor blijft de onzekerheid bestaan, met als gevolg dat het maatschappelijk draagvlak voor de luchthaven afkalft in onze regio, die al heel wat overlast heeft van lawaai en mobiliteit. Mits een consensus tussen de gewesten zou het Brussels Gewest het spel van boetes wellicht minder hard spelen.’ Ook Frederic Petit (MR), burgemeester van Wezembeek-Oppem vindt een wetgeving met betrekking tot de vliegbewegingen van en naar Brussels Airport een absolute noodzaak. ‘De hele Vlaamse Rand vraagt een stabiel, juridisch kader die verhindert dat rechterlijke beslissingen om de haverklap alles overhoop gooien. Een wet die een evenwichtige spreiding garandeert en waarbij Brussel niet wordt ontzien. Momenteel lopen er zowel vanuit de Noordrand, de Oostrand als het Brussels Gewest maar liefst tien verschillende juridische procedures.’
Dit artikel werd geschreven voor Brussels Airport Company op 17 november zijn Strategische Visie 2040 over een uitbreiding van de luchthaven van Zaventem bekend maakte.
REAGEREN
Wie reageert, gaat akkoord met onze huisregels.
