Het is een gekende reflex: Nederlandstaligen die snel overschakelen naar het Frans of het Engels om anderstalige medeburgers ‘te helpen’. Maar op die manier helpen ze anderstaligen niet, ze ontnemen hen net de kans om hun Nederlands te oefenen. In de reportagereeks Taalhelden van Kris Vander Gracht en Lara Droessaert op RINGtv zie je een aantal goede voorbeelden van hoe Nederlands te praten met anderstaligen.

Els en Silvia In de eerste aflevering maken we kennis met Els Somers en Silvia Monterde. Els is voorzitter van de ouderraad van basisschool Blokbos in Beersel. Zij wil zo veel mogelijk ouders betrekken bij de activiteiten van de ouderraad en bouwde een goede band op met de Spaanse Silvia. Terwijl Silvia meehelpt aan de soepverkoop van de ouderraad, legt ze uit waarom ze de hulp van Els zo apprecieert. ‘Ik woon sinds 2007 in België. In het begin sprak ik altijd Engels, maar na een jaar heb ik beslist om alleen nog maar Nederlands te spreken.’ Dat veel Nederlandstaligen in een gesprek met haar Frans of Engels begonnen te spreken, vond ze niet altijd handig. Omdat je onvoldoende Nederlands kent, ga ik je helpen, redeneren de mensen. En ze schakelen over op het Engels of het Frans. Maar dat helpt me juist niet.’ Els geeft aan dat het gevoel dat ze welkom zijn en fouten mogen maken anderstaligen toelaat om spontaner te zijn. Op een positieve manier corrigeren kan natuurlijk wel. Als Nederlandstalige is het ook belangrijk te peilen naar het taalniveau van de anderstalige om je daaraan aan te passen. 

Cynthia en Fang

In de tweede aflevering maken we kennis met de collega’s Cynthia Vertez en Fang Karaket van de afdeling voor ouderen met dementie van woonzorgcentrum Heilig Hart in Grimbergen. Fang uit Thailand maakt veel vorderingen in het Nederlands door haar hartelijke relatie met Cynthia waarin veel gepraat en gelachen wordt. Zelfvertrouwen is heel belangrijk.

Blijf Nederlands praten. Met geduld, luisteren, duidelijke taal en positief aanmoedigen, kom je al een heel eind.

Cynthia heeft Fang in het begin duidelijk gemaakt dat ze niet te gestresseerd of te snel moet spreken. Ondertussen overloopt Fang probleemloos het menu met de centrumbewoners en waagt ze zich zelfs aan het schrijven van verslagen, met -d’s en de -t’s op de juist plaats. Ze weet wat een wolkje melk is, en ondanks het feit dat het gebruik van dialect niet bevorderlijk is voor een anders taligen, blijkt het soms onvermijdelijk om voor een veelvoorkomend dialectwoord als pertang bij Els te rade te gaan.

Herwig en Olivier

Een omgeving waarin taal letterlijk spelenderwijs aangebracht kan worden, is die van de sportclub. Voor de derde aflevering trok RINGtv naar het complex van voetbalclub Groot Dilbeek. Olivier Derweduwen is daar jeugdcoördinator. Frans is zijn moedertaal. ‘We respecteren iedereen, maar vragen dat iedereen op de club Nederlands spreekt. Ik probeer daarin een voorbeeld te zijn voor de spelers.’ Olivier krijgt daarbij de hulp van Herwig Evenepoel, ex-bestuurslid van de club, die soms met Olivier langs het terrein komt staan om aan te geven dat het (van het lichaam) is in plaats van de lichaam en dat je ook druk kan zetten in plaats van te pressen. Herwig vindt het belangrijk de taaltips te doseren. ‘Als ik telkens woord na woord zou verbeteren, dan zal er minder blijven hangen en voelt de persoon zich misschien ook in het defensief geduwd.’ Wel houdt Herwig eraan consequent en tegen iedereen Nederlands te praten. ‘Op die manier wordt het ook normaal.’

Marc en Ange

De laatste reportage maakt duidelijk dat ook buren elkaar op een eenvoudige manier kunnen helpen. Zo woont Marc Dillen uit Asse in dezelfde straat als de uit Rwanda afkomstige Ange Habineza en haar kinderen. Ange heeft haar Nederlands mede te danken aan Marc, die met synoniemen en desnoods met gebaren de betekenis van nieuwe woorden duidelijk maakt. Hij heeft het geduld om die verdraaid moeilijke lidwoorden te corrigeren. ‘Het kost mij niet meer moeite dan een praatje met een Nederlandstalige buur.’

 Bekijk de reportages op www.ringtv.be/taalhelden en lees meer op www.derand.be/nl/tips­nederlandstaligen