In het Sweety Cake café zijn op de zonnige woensdagochtend van het gesprek met Ward Van Criekinge, de voorzitter van vzw Broeilab, veel tafeltjes bezet. Ook op het groene terras zit aardig wat volk. ‘De uitbaatster verkocht eerst cakes van thuis uit. Daarop heeft ze in een leegstaand pand in de Leuvensestraat het Sweety Cake café geopend. Ze serveert gebak, ontbijt en lunch. In hetzelfde karaktervolle pand van de provincie bevindt zich de kledingzaak Boaime. De nieuwe vestigingen zijn het resultaat van de wedstrijd die Broeilab in 2018 organiseerde voor starters en pop-up winkels’, schetst Van Criekinge.

‘Bij die eerste groep van vier starters waren ook de Fietsenier en Spolly’s Ting. De Fietsenier is intussen uitgegroeid tot een bloeiende fietsenzaak en Spolly’s Ting vond een niche in interieurartikelen. Het verkoopt oude meubelen, die het herstelt en opwaardeert. Inmiddels zijn een twintigtal startende ondernemingen opengegaan in leegstaande panden in de binnenstad, gaande van Tante Fin’s bloemplukker, kinderwinkel Little Fashion Addict, snoepwinkel Nerd Candy tot Mild & Pure. Die laatste vestiging combineert een zwangerschapsboetiek met fotografie van pasgeboren baby’s. Starters uit de regio hoeven niet meer uit te wijken naar grotere steden zoals Mechelen, want in de eigen stad Vilvoorde vinden ze nu dezelfde faciliteiten en ondersteuning. Mede door de begeleiding vanuit Broeilab is de negatieve spiraal van de leegstand in het centrum van Vilvoorde doorbroken.’

Stedelijke taks op leegstand

‘Uit verontwaardiging over de negatieve effecten van de toenemende leegstand hebben we Broeilab opgericht. Broeilab bestaat uit vrijwilligers die allemaal een feeling hebben voor het ondernemerschap’, vertelt Van Criekinge. ‘Na de succesvolle wedstrijden en pop-ups voor starters werd Broeilab in 2018 door de stad Vilvoorde aangesteld als leegstandsbeheerder. Na het wegtrekken van de grote winkelketens waren de meestal gegoede eigenaars van de leegstaande panden niet snel geneigd om die te verhuren. Met de fikse verhoging van de stedelijke taks op leegstaande panden kwam de kentering. Broeilab werkte een formule uit waarbij zowel de startende ondernemingen als de eigenaars van de leegstaande panden hun voordeel doen. De eigenaars worden vrijgesteld van de leegstandtaks gedurende de samenwerking met Broeilab. Starters kunnen het leegstaande pand één jaar voordelig huren. Zo komen we tegemoet aan de verzuchtingen van vele starters die bij de opening van hun zaak terughoudend zijn om meteen een langdurige huurovereenkomst van 9 jaar te sluiten. Tijdens dat eerste jaar kunnen ze ook rekenen op onze online promotie van hun startende zaak. Ze krijgen advies en worden aangemoedigd om een businessplan voor te leggen. Dat blijkt hun kansen op continuïteit aanzienlijk te verhogen. Na het eerste jaar van tijdelijk gebruik tekenden verschillende startende ondernemingen een vast contract met de eigenaars. Zestien van de oorspronkelijk vierentwintig concepten zijn ondertussen een vaste waarde geworden in de binnenstad.’

Startersloket

Om de drempel voor starters te verlagen, financiert de stad Vilvoorde sinds december 2020 het Startersloket. Met een aanbesteding werd deze halftijdse job toevertrouwd aan Broeilab. In het begin was het Startersloket enkel online bereikbaar, maar nu is het gedurende drie dagen per week ook fysiek toegankelijk. ‘De dienst wordt overbevraagd. Op amper acht maanden tijd kwamen 81 geïnteresseerden over de vloer, waarvan meer dan de helft vrouwen. De vrijwilligerswerking van Broeilab in combinatie met de dienstverlening aan het Startersloket kan voor een tweede golf van startende ondernemingen zorgen. Die moet leiden tot een heropleving van de binnenstad. We zien de positieve effecten nu al in de cijfers en in het straatbeeld. De winkelstraat is een belevingsstraat geworden, de nieuw aangelegde Grote Markt bruist weer wat meer. In dit positieve klimaat zien we dat er ook los van Broeilab diverse nieuwe zaken worden geopend. Er is trouwens een grote potentiële markt, want Vilvoorde is met zijn 45.000 inwoners de snelst groeiende stad in Vlaanderen. Daarbij komen er dagelijks nog 25.000 pendelaars naar de Zennestad werken.’

 www.broeilab.be