Van boer tot bord
Zelfs op een regenachtige woensdag is het druk op de boerenmarkt van Gooik, waar boeren de eigen producten verkopen. Voor Rita Blommaert van het Herrebeekhof uit Heikruis zegt de slagzin Van boer tot op het bord duidelijk waarvoor ze staat. ‘We verkopen het vlees van de runderen en varkens, die we kweken met de voedergewassen van onze velden. Het vlees van de geslachte dieren verwerken we op een ambachtelijke manier zonder toevoeging van bewaarmiddelen of kleurstoffen. Wekelijks sta ik in Gaasbeek, Kester, Gooik en Rebecq. Daarnaast is er de verkoop in onze hoevewinkel met degustatieruimte.’ Koen Santens is een vaste klant. ‘Als zoon van een beenhouwer weet ik wat kwaliteitsvlees is.’ Hij is tuk op de specialiteiten zoals paté, pensen en varkenspoten. Ook uit ecologische overwegingen komt hij naar de boerenmarkt. ‘Het gaat om een lokaal product, rechtstreeks van de boer.’
Tweede generatie
Luc Basteleus van de hoevebakkerij De Haeseleer uit Oudenaken noemt de boerenmarkt van Gooik een van de kleinste, maar voor hem persoonlijk een van de rendabelste. De slogan van zijn hoeveboerderij luidt: Van akker tot bakker. ‘In het najaar zaai ik de tarwe die ik in de zomer kan oogsten. Met de bloem van de zelf geteelde granen bak ik op steen in houtovens.’ Met dit authentieke bakproces kan hij zich onderscheiden. ‘Elke week staan we op de boerenmarkten in Gooik en Roosdaal. De hoevebakkerij is genoemd naar mijn schoonvader De Haseleer. Begin jaren 1980 stond hij eerst met groenten en nadien met brood op de boerenmarkt. Zijn hobby van brood bakken groeide uit tot een bloeiende hoevebakkerij. Het familiebedrijf van Basteleus is de tweede generatie die voor de verkoop rekent op de boerenmarkten.’
Ook voor ’t Kippenhof uit Gooik is het al de tweede generatie die rechtstreeks aan de klant verkoopt. ‘We staan op de markten met verse eieren, gevogelte, diverse salades en bereidingen. Onze specialiteiten zijn vol-au-vent en kip aan het spit,’ schetst Els Dekens. ‘We kweken de kippen in een loods waar ze kunnen loslopen en voldoende bewegingsruimte hebben. In 2007 hebben we ons kleine slachthuis stopgezet omdat het onhaalbaar was om aan de dezelfde normen van de grote slachthuizen te beantwoorden. Mijn man en ik zoeken naar een verdere commercialisering van onze producten. Daarbij zien we zeker een toekomst in de boerenmarkten die klanten blijven aantrekken.’
‘Meer jonge gezinnen ontdekken de boerenmarkten en gaan mee in het verhaal van de korte keten.’
groenten en (klein) fruit de publiekstrekkers op de boerenmarkt in Gooik. Antoon Wauters uit Lennik verkoopt aardappelen en diverse seizoengroenten, zoals boontjes, sla, tomaten en bloemkool. ‘Ongeveer 80% van wat ik aanbied, kweek ik op het eigen veld. De overige 20% bestaat uit seizoengroenten van collega’s.’ Hij telt vaste klanten die regelmatig langskomen, maar ook mensen die eerder sporadisch komen, mee afhankelijk van het weer. ‘Na de enorme piek in de verkoop rond corona is de belangstelling wat afgenomen’, constateert Wauters. ‘Op de markt in Gooik staan er doorgaans vijf kramen. Wekelijks doe ik drie markten in het Pajottenland.’
Leefbare boerenmarkten
Dilbeek en Gaasbeek behoren tot de oudste boerenmarkten. ‘Ze zijn ontstaan onder impuls van Opbouwwerk Pajottenland dat opkwam voor de leefbaarheid van de kleine landbouwbedrijven’, weet Ine Vandeputte. Vanaf de oprichting van de eerste boerenmarkt in 1982 stond ze er met eigen zuivelproducten op basis van geitenmelk en met klein fruit. ‘Van handelaars kregen we toen slechts 15 fr. per kilogram klein fruit, terwijl het in de grote winkels werd verkocht aan 80 fr. De 50 fr. op de boerenmarkt maakte een serieus verschil in inkomen.’ Omwille van haar gezondheid is ze met haar activiteiten gestopt, maar ze zit nog in het bestuur van de boerenmarkt Dilbeek.
Volgens Sara De Preter, promotiemanager korte keten van het Vlaams centrum voor agro en visserijmarketing (VLAM), bestaat het kerncliënteel van de boerenmarkten uit welgestelde gepensioneerden en gegoede gezinnen met kinderen. ‘Zij zorgen voor 70% van de omzet. Ook almaar meer tweeverdieners vinden hun weg naar de boerenmarkten en de hoevewinkels. Hoopgevend is dat meer jonge gezinnen de boerenmarkten ontdekken en meegaan in het verhaal van de korte keten.’
