Het meisje met de walvissen
Haar belangstelling voor de wereld van walvissen en dolfijnen is geen bevlieging. Sinds het lager onderwijs laten deze dieren haar niet meer los.
‘Voor mijn leesopdrachten op school zocht ik telkens een boek op over walvissen, ook al spoorden leerkrachten mij aan om eens iets anders te lezen.’ Uiteindelijk behaalde De Weerdt een master in biodiversiteit en eco- systemen aan de Vrije Universiteit Brussel. Ze had graag gedoctoreerd, maar ze pakte naast een beurs. ‘Dat kon mij niet afremmen. Ik specialiseerde mij op eigen houtje in de marine biologie.’
BAANBREKEND ONDERZOEK
‘Na mijn studies trok ik als vrijwilligster de wijde wereld in: Madagaskar, Wales, Slovenië, Mexico. Ik bestudeerde er onder meer de bultruggen (ook wel bultrugwalvis genoemd) en de tuimelaar dolfijn, Flipper zeg maar. Dankzij die projecten deed ik voldoende kennis en ervaring op om in 2015 met mijn eigen project te starten in Nicaragua. Ik heb hiervoor de vzw ELI-S (Education, Liberté, Indépendance - Scientifique) opgericht’, verduidelijkt de perfect tweetalige De Weerdt. Ze vindt dat wetenschappelijk onderzoek een maatschappelijk doel moet hebben en dat is precies wat ze doet in Nicaragua.
‘Er bestaan wel 88 soorten walvisachtigen, waarvan er vermoedelijk 16 soorten voorkomen in Nicaragua. Of dit echt zo is, zal nog moeten blijken uit mijn waarnemingen op zee.’ Ze voert baanbrekend wetenschappelijk onderzoek uit. ‘De data die ik verzamel zijn compleet nieuw. We doen onderzoek op twee plaatsen: een eerste bevindt zich in het noorden. Rond het het natuurgebeid Padre Ramos bevinden zich verschillende vissersdorpen. Een tweede site situeert zich in het zuiden, in San Juan del Sur. Het zuiden is veel drukker. Het toerisme wint aan belang. Nicaragua met zijn vele vulkanen is een ontwikkelingsland dat zich aan het herstellen is van de aardbevingen. De verschillen met het Westen zijn enorm. Ter illustratie: zelfs de hoofdstad Managua heeft geen straatnamen. Het leven is er over het algemeen veel minder strak georganiseerd. Je kunt wel een tijdstip voor een vertrek met de boot vastleggen, maar onvoorziene gebeurtenissen doorkruisen dit telkens weer. Voor veel zaken gelden geen vaste prijzen en over alles moet je onderhandelen. Het vergt een grote aanpassing.’
GRINGA
‘In augustus 2015 ben ik er voor het eerst op verkenning geweest. Tot mijn aangename verrassing heb ik toen bultruggen gespot, waaronder een moederwalvis met kalf. Je moet weten dat bultruggen migreren van Alaska in het hoge noorden naar Centraal-Amerika en van Antartica in het zuiden naar Centraal-Amerika. Er is dus een dubbele migratiestroom. Tot dan toe was men overtuigd dat bultruggen niet verder trokken dan Costa Rica, het land dat juist onder Nicaragua ligt.’
'Ik leid vissers op tot eco-gidsen zodat ze op zee op een ecologisch verantwoorde manier met dieren omgaan.'
‘Het afgelopen jaar verbleef ik drie keer in Nicaragua. Alhoewel ik vloeiend Spaans spreek, blijf ik in de ogen van de Nicaraguanen een gringa of een Amerikaanse. Anderen noemen mij het ‘meisje met de walvissen’. Ik breng veel tijd door met de lokale vissers. Zo kom ik meer te weten over de sociale ontwikkeling van het land. Ik onderhoud ook nauwe contacten met de lokale vzw Arrecife die eco-toeristische activiteiten promoot. Hun netwerk van vissers biedt de toeristen de kans om mee te varen. Arrecife vormt een alternatief voor de speedboten van Amerikanen en Canadezen. Ik wil plaatselijke vissers opleiden tot eco-gidsen zodat ze op zee op een ecologisch verantwoorde manier met dieren kunnen omgaan. In het noorden van Nicaragua hebben nu een tiental vissers de opleiding gevolgd. Op termijn kunnen de toeristische boottochten de vissers een aanvul- lend inkomen bezorgen.’
EDUCATIE
‘Voor mijn onderzoek kreeg ik de toestemming van de Nicaraguaanse regering en sta ik in contact met de Universiteit van Managua. Ik wil onze resultaten zoveel mogelijk delen. Op een conferentie in San Francisco kreeg ik eind december 2015 de kans om mijn tussentijdse resultaten voor te stellen. Om een ruim internationaal publiek te bereiken, maken we gebruik van onze website en onze nieuwsbrieven in het Frans en het Engels. Ik publiceer mijn artikels in vier talen: Nederlands, Frans, Engels en Spaans.
'Ik wil mijn onderzoek vooral ten nutte maken van de plaatselijke bevolking.'
Eigenlijk wil ik mijn onderzoek vooral ten nutte maken van de lokale gemeenschap. Daarom hecht ik veel belang aan educatie. Tijdens mijn verblijf geef ik samen met een aantal medewerkers praktisch elke week een workshop voor kinderen. Met hen doen we een quiz, maken we tekeningen, bouwen zandsculpturen of helpen de kust schoon te maken. Via de kinderen sensibiliseren we de ouders. Volgend jaar wil ik een team vormen dat voltijds met educatie bezig is.’
VRIJWILLIGERSWERK
Het engagement van De Weerdt in Nicaragua is vrijwilligerswerk pur sang. ‘Mijn baan in België heeft niets te maken met mijn onder- zoek in Nicaragua. Momenteel werk ik in de houtsector. Ik geef er technisch advies voor het gebruik van hout in constructiewerken. Ik probeer voldoende geld opzij te leggen om mijn verblijf en activiteiten in Nicaragua te financieren.’
In haar team zitten verschillende Europeanen, waaronder een Italiaan en een Franse medewerkster. Ook zij doen alles vrijwillig. ‘Om de kosten voor het onderzoek te drukken, bieden we tijdens onze waarnemingen studenten of andere geïnteresseerden de kans om mee te varen. Verder organiseer ik kleinschalige initiatieven om middelen bijeen te sprokkelen, zoals het drukken van bladwijzers met info over walvissen en dolfijnen en de organisatie van eetfestijnen. Verder neem ik deel aan verschillende evenementen in België. Begin september stond ik met een stand over ELI-S op het ecologisch salon in Namen. We doen ook beroep op crowdfunding. In ruil voor een gift krijgen sponsors een kalender met exclusieve kwaliteitsfoto’s, een T-shirt en specifiek nieuws over het project.
PERMANENT VERBLIJF
De sterkte van het project is de grote gedrevenheid en inzet van de medewerkers. ‘Zonder passie voor mijn project had ik het al lang opgegeven’, bekent De Weerdt. De zwakte is echter het gebrek aan structurele financiering. ‘Ik werk aan een plan om extra werkingsmiddelen voor het project en de vereniging binnen te halen zodat we onze medewerkers gedeeltelijk kunnen vergoeden.’
‘Op termijn zou ik het liefst permanent op het terrein willen verblijven. Daarom heb ik bij het fonds Marie Curie van de Europese Commissie een projectvoorstel ingediend. Als dat wordt goedgekeurd, zou ik mijn project drie jaar verder kunnen uitwerken. De coördinatie, het onderzoek en het administratieve werk zijn eigenlijk een voltijdse baan. Europese projectsubsidies zouden het aanzien van het project aanzienlijk kunnen verhogen.’
