Vierentwintig jaar geleden verliet Helen O’Sullivan de Ierse hoofdstad Dublin. Ze zou voor een opdracht van één jaar in Brussel verblijven. Het verliep anders. Ze werd verliefd op onze hoofdstad en op Declan, een Ierse man die ze in België leerde kennen. Vandaag leven ze met hun dochter (16) en zoon (14) in Tervuren. ‘Toen de kinderen klein waren, zochten we het groen op om te wandelen. Zo ontdekten we de schoonheid van Tervuren. Het leek ons een ideale plek om als jong gezin te wonen.’

DE IERSE VROUW ANNO 2019

O’Sullivan keert nog regelmatig terug naar haar familie en vrienden in Ierland. ‘De afstand tussen België en Ierland is klein. Met het vliegtuig ben ik op iets meer dan uur in mijn geboorteland. Hoewel ik het eiland al zo lang heb verlaten, geeft aankomen in Ierland mij nog steeds een warm gevoel, zeker wanneer ik mijn jeugdvriendinnen terugzie.’ Feminisme is voor O’Sullivan geen vies woord. ‘Het referendum over abortus in 2018 was een mijlpaal. Eindelijk werd abortus gelegaliseerd. Stel je voor: tot verleden jaar hadden Ierse vrouwen geen andere keuze dan naar een abortuskliniek in Engeland te reizen. We komen van heel ver. En we zijn er nog niet. Weet je dat de Ierse grondwet vandaag nog steeds zegt dat een vrouw zich in de eerste plaats aan huishoudelijke taken moet wijden in plaats van buitenshuis te werken? Niet te geloven. We zijn ondertussen 2019.’

MACHT VAN DE KERK

O’Sullivan vertelt hoe kunst haar helpt om zaken die ze onbegrijpelijk of onrechtvaardig vindt, een plaats te geven. Haar eerste tentoonstelling Toen en nu, die enkele jaren geleden plaatsvond, is daar een voorbeeld van. ‘De eerste schilderijen waarmee ik naar buiten kwam, refereerden naar mijn jeugd. Zo zaten er een heel aantal beelden van communicanten bij. Jonge, onschuldige meisjes die in witte gewaden en sluiers door de straten liepen. Het zijn beelden die ik me nog levendig herinner. Ze visualiseren de grote macht die de katholieke kerk op onze samenleving uitoefende en nog steeds doet. Ongebreidelde kerkelijke macht leidt tot ongezonde situaties. Denk maar aan de schandalen van de verborgen vrouwen. Vrouwen die ongewenst zwanger waren, werden in Ierland in kloosters opgeborgen. Hoe dieper je in die materie graaft, hoe groter je afkeer wordt. Om met dat soort waarheid om te kunnen gaan, schilder ik. Of zoals Nietzsche het zo treffend zegt: We hebben kunst zodat we niet aan de waarheid sterven.’

VROUWEN VOOR VROUWEN

In haar atelier hangen schilderijen van een nieuwe reeks. Zo is er een werk van een jongen die aanstalten maakt om te boksen. ‘Jongens in de Ierse samenleving worden nog steeds aangemoedigd om stoer te doen en hun kwetsbaarheid te verbergen. Waarom wordt dat soort stereotypen in stand gehouden? Al schilderend probeer ik erachter te komen waarom we die artificiële scheiding tussen mannelijke en vrouwelijke karakteristieken in stand blijven houden.’

‘Weet je wat ik naast schilderen nog be­ langrijk vind? Dat wij, vrouwen, elkaar sterker maken. Als we elkaar naar boven tillen en elkaar aanmoedigen om onze stem te laten horen, dan kunnen we samen heel wat impact krijgen. Laten we dat wat meer doen.’

MOOISTE PLEK IN IERLAND
Bray Head.

LEKKERNIJ UIT IERLAND
Guinness met oesters.

MOOISTE HERINNERING
Als 13­jarig meisje Bono een handtekening vragen.