6 van de 11 andere gemeenten (Asse, Grimbergen, Meise, Merchtem, Machelen en Kraainem) zullen vanaf 2019 worden bestuurd door een andere coalitie, in de andere 5 (Tervuren, Sint-Pieters-Leeuw, Drogenbos, Sint-Genesius-Rode en Wezembeek-Oppem) wordt het lopende bestuur verdergezet.

Vaststellingen

De ministers doen het in onze regio niet goed. Maggie De Block (Open VLD) verliest in Merchtem 4 zetels in vergelijking met het resultaat van haar broer Eddie in 2012. Ook Ben Weyts (N-VA) verliest in Beersel een zetel waardoor hij zijn ambitie om er burgemeester te worden voorlopig mag opbergen. Anderen zoals Hans Bonte (SP.A) in Vilvoorde, Jan Spooren (N-VA) in Tervuren, Eddie Boelens (Groen) in Grimbergen en de lijst Kraainem-Unie in Kraainem boeken mooie zetelwinst (minstens drie). De nieuwe burgerpartij PRO behaalt in Merchtem in een klap 7 zetels. In Meise haalde PRO 3 zetels.

Een andere opmerkelijke vaststelling is dat de Franstalige eenheidslijsten in de meeste niet-faciliteitengemeenten zetels verliezen. In Dilbeek, Vilvoorde, Zaventem, Overijse en Sint-Pieters-Leeuw spelen ze telkens één zetel kwijt. In Grimberen gaan er zelfs twee verloren. Enkel in Beersel wordt een zetel gewonnen, terwijl in Tervuren de vier Franstalige zetels worden behouden. In de faciliteitengemeenten is wegens de opkomst van dezelfde lijsten enkel in Wezembeek-Oppem en in Sint-Genesius-Rode een vergelijking mogelijk met 2012. In Wezembeek-Oppem gaat een Franstalige zetel verloren, in Rode wordt er een gewonnen.  

De dertien

Wat is de nieuwe politieke situatie in de dertien niet-faciliteitengemeenten van de Rand?

In Asse wisselt CD&V coalitiepartner Open VLD voor N-VA. CD&V (status-quo) en N-VA (-1) zijn met 10 en 8 zetels de grootste partijen. Omdat Open VLD (dat opkwam onder de naam Anders) een zetel verliest, heeft de huidige coalitie overigens geen meerderheid meer. Koen Van Elsen (CD&V) blijft burgemeester. Hij bekleedde die functie ook al in 1998-2000 en sinds 2006. Groen (van 1 naar 3) en ZellikRelegem-Volk (van 3 naar 4) boeken vooruitgang.

De N-VA met als lijsttrekker Vlaams minister Ben Weyts leidt in Beersel een verrassende nederlaag. De partij verliest een zetel en houdt er 7 over. Ook de CD&V van burgemeester Hugo Vandaele moet een zetel prijsgeven en heeft er nog 9. Groen (+2 tot 5) is de winnaar. Open VLD (2), UF (5) en Vlaams Belang (1) winnen elk een zetel. Over de coalitievorming is nog niet beslist. CD&V blijft in de praktijk evenwel ‘incontournable’. 

In Dilbeek verliezen oppositiepartijen Open VLD (van 13 naar 11) en UF (van 4 naar 3) - die door de overstap van CD&V-er Jos Crabbé naar Open VLD de afgelopen twee jaar een wisselmeerderheid hadden. N-VA burgemeester Willy Segers behaalt een mooie persoonlijke score (3.304 stemmen), wint twee zetels en komt op 10. Het kartel CD&V-DNA haalde in 2012 7 zetels, nu apart respectievelijk 5 en 2. Ondanks het voorbije geruzie proberen N-VA en Open VLD een coalitie te vormen.

In Grimbergen zijn Vernieuwing (+2 tot 8) en Groen (+3 tot 6) de winnaars. CD&V verliest (-2 tot 6), Open VLD behoudt haar 6 zetels. Vernieuwing, Open VLD en N-VA vormen een coalitie en dragen Chris Selleslagh (Open VLD) voor als burgemeester. Verwijzend naar het verleden van Bart Laeremans, lijsttrekker van Vernieuwing, bij het Vlaams Blok en Vlaams Belang wordt volgens Groen het cordon sanitair rond deze partij doorbroken. Luk Raekelboom, verkozen voor Vernieuwing, werkt trouwens voor het Vlaams Belang.

Meise wordt de komende legislatuur bestuurd door N-VA (+1 tot 6 zetels), het nieuwe SP.A-Groen-kartel Samen Anders (5 zetels) en burgerpartij PRO (3 zetels). OCMW-voorzitter Gerda Van den Brande (N-VA) wordt burgemeester. LB+, met huidig en gewezen burgemeester Jos Emmerechts en Roger Heyvaert, behaalt 8 zetels, evenveel als Open VLD in 2012. CD&V krijgt een zware klap en tuimelt van 8 naar 3 zetels.

In Merchtem kan Maggie De Block de populariteit van haar broer Eddie, die na 18 jaar burgemeesterschap stopt met politiek, niet evenaren. Eddie haalde in 2012 met LB 14 op 25 zetels, Maggie blijft met haar Lijst1785 steken op 10 zetels. Lijst1785 vormt er coalitie met CD&V en heeft Maarten Mast (Lijst1785) aangesteld als waarnemend burgemeester. Opvallend: de nieuwe burgerpartij PRO Merchtem behaalt in een klap 7 zetels. 

Coup de théatre in Machelen waar N-VA, CD&V en Open VLD een coalitie vormen. Zo komt er abrupt een einde aan 18 jaar burgemeesterschap van Jean-Pierre De Groef (SP.A-spirit-Groen). Het is momenteel nog niet uitgemaakt wie van de CD&V de nieuwe burgemeester wordt. CD&V en N-VA wonnen elk 2 zetels en behalen er respectievelijk 7 en 6. Zowel SP.A-spirit-Groen (10 zetels) als Open VLD  (2 zetels) verliezen een zetel. 

In Overijse behalen Overijse2002-N-VA 10 en CD&V 3 zetels, wat samen evenveel is als toen ze in 2012 in kartel naar de kiezer gingen. Het kartel OpenVLDGroenOverijse verwerft 9 zetels, 2 meer als de som van de zetels die beiden in 2012 apart haalden. De burgerpartij Leefbaar Overijse behaalt een eerste zetel. De enige mogelijke coalitie (zonder de Franstalige Overijse Plus die 6 telt) is die met Overijse2002-N-VA en OpenVLDGroenOverijse.

De verkiezingen in Hoeilaart waren opnieuw een triomftocht voor Open VLD van burgemeester Tim Vandenput. Hij ziet zijn absolute meerderheid (12 zetels op 21) bevestigd en kan aan zijn derde ambtstermijn als burgemeester beginnen. Coalitiepartner PRO Hoeilaart verdubbelt zijn zetelaantal van 2 naar 4, CD&V verliest 1 zetel en houdt er 5 over. Met wie Open VLD dit keer een coalitie zal vormen, is nog niet beslist.

In Tervuren zetten N-VA, Groen+ en CD&V hun coalitie verder onder leiding van burgemeester Jan Spooren (N-VA). Door de winst van N-VA (van 6 naar 9 zetels) en van Groen+ (van 5 naar 6 zetels) hadden beide partijen nochtans genoeg zetels (15 op 27) voor een meerderheid, maar CD&V (van 5 naar 4 zetels) wordt toch opnieuw meegenomen in de coalitie. Oppositiepartij Open Tervuren verliest 3 zetels en houdt er nog 4 over. 

Burgemeester Hans Bonte met zijn SP.A-Groen-kartel (+3 tot 13) en Open VLD (+2 tot 8) zijn de winnaars in Vilvoorde. CD&V behoudt zijn 5 zetels, N-VA (-2 tot 4) en UF (-1 tot 2) verliezen. PVDA behaalt zijn eerste zetel. Bonte verdubbelde zijn stemmenaantal van 1.876 tot 3.703. Of hij de coalitie met N-VA en Open VLD verderzet, is nog niet uitgemaakt. Door de eigen winst is een samengaan met Open VLD of CD&V mathematisch mogelijk. 

In Sint-Pieters-Leeuw behaalt de N-VA van burgemeester Luc Deconinck 11 zetels, een winst van 2. Omdat CD&V slechts één zetel kwijtspeelt en er nog 7 heeft, behoudt de coalitie N-VA-CD&V een meerderheid van 18 op 31 zetels. Omdat de uitslag, volgens burgemeester Deconinck, ‘bewijst dat de kiezer het gevoerde beleid naar waarde schat’, wordt de coalitie verdergezet. Open VLD (-2 tot 7) en het Franstalige PF (-1 tot 7) verliezen, Groen wint (+1 tot 2).

In Zaventem werden voor het eerst sinds de jaren 1970 verkiezingen gehouden zonder boegbeelden Francis Vermeiren (Open VLD) en Eric Van Rompuy (CD&V). Zowel Open VLD (+1 tot 12) als CD&V (+1 tot 4) boeken desondanks winst. Dat doet ook N-VA (+1 tot 7). UF verliest 1 zetel en houdt er 6 over. Pro Zaventem (SP.A) behaalt er 2. In 2012 haalde het kartel SP.A-Groen-Leef nog 4 zetels, terwijl Leef er thans geen meer haalt. Er is nog geen coalitie.

De zes

En wat is de nieuwe politieke situatie in de faciliteitengemeenten?

In Drogenbos wijzigt er nauwelijks iets. Drogenbos Plus-LB verliest er weliswaar één zetel, maar behoudt met 10 zetels op 17 een absolute meerderheid. Ook het Franstalige UF verliest een zetel en heeft er thans 5. Go1620, de formatie van schepen Steve Roobaert, die in 2012 nog verkozen werd op de lijst van Drogenbos Plus-LB, behaalt twee zetels. De nieuwe kartellijst Ecolo-Groen behaalt geen zetels.

In Kraainem verdubbelt de tweetalige lijst Kraainem-Unie haar zetelaantal van 4 naar 8. De Lijst van de Burgemeester (CD&V, Open VLD, CDH en Ecolo) blijft steken op 4 zetels. Défi+MR+onafhankelijken behaalt 11 zetels. Terwijl de Vlaamse lijst Open in 2012 nog drie zetels behaalde, wordt er nu op de LB-lijst slechts één Vlaming (Luc Timmermans) verkozen. Kraainem Unie en LB vormen een coalitie met Bertrand Waucquez van Kraainem Unie als burgemeester.

De verkiezingen in Linkebeek betekenen een triomf voor schepen Yves Ghequière die met Link@Venir 7 van de 15 zetels binnenhaalt. LKB van Damien Thiéry haalt er slechts 5, de tweetalige lijst Activ’ 3. Link@Venir komt een tiental stemmen tekort voor een absolute meerderheid en moet daarom op zoek naar een partner. Op de lijst van Activ’ is de Vlaming Roel Leemans verkozen, directeur van Muntpunt in Brussel.

In Sint-Genesius-Rode verandert er weinig. De Franstalige eenheidslijst IC-GB van burgemeester Pierre Rolin vergroot er haar absolute meerderheid van 17 tot 18 op 25 gemeenteraadszetels. Dit gaat vanzelfsprekend ten koste van de Vlaamse eenheidslijst, die dit keer als Engagement 1640 naar de kiezer trok, en één zetel verliest. De Vlamingen behouden wel hun ene schepenzetel.

In Wemmel behaalt Lijst Burgemeester Wemmel van Walter Vansteenkiste, net als in 2012 - toen als eenheidslijst WEMMEL - 12 van de 25 zetels. Wemmel Plus van Chris Andries behaalt 7 zetels, Intérêts Communaux, het kartel van Franstalige partijen, behaalt er 6. In 2012 lukte WEMMEL erin vijf verkozenen van de lijst Andries te overtuigen de burgemeestersvoordracht van Walter Vansteenkiste te ondertekenen. Wat er nu uit de bus zal komen, is nog onduidelijk.

In Wezembeek-Oppem is er weinig nieuws onder de zon. De Franstalige eenheidslijst LB-Union verliest een zetel en houdt er 18 van de 23 over. Het Vlaamse WOplus wint een zetel, maar dit is onvoldoende voor een schepenzetel. WOplus had zowel op de lijst voor de gemeente als voor het OCMW een Franstalig OCMW-lid op de lijst. Enkel Emmanuel Froidbise (Ecolo) werd op de WOplus-lijst verkozen voor de gemeenteraad.