‘Schuldig verzuim. Onze overheid doet te weinig om de klimaatveranderingen tegen te gaan.’ Dat  vinden elf bekende Vlamingen, die gisteren aankondigden hiervoor naar de rechter te stappen. Eén van die elf is klimaatambassadeur Serge De Gheldere uit Overijse. In RandKrant van juni 2007 had Ines Minten een interview met hem. ‘Het gaat allemaal veel te traag’, zei hij toen al. Herlees hier het interview.

ECOLOGIE MOET AANTREKKELIJKE ALTERNATIEVEN BIEDEN VOOR DE MENSEN

Serge De Gheldere uit Overijse is al van jongsaf begaan met ons milieu. Intussen heeft hij een eigen bedrijf dat gespecialiseerd is in ecodesign. Als gasthoogleraar aan de hogeschool Groep t in Leuven maakt hij toekomstige ingenieurs warm voor projecten rond duurzaamheid en technologie. En sinds begin dit jaar presenteert hij overal in Vlaanderen de spraakmakende docufilm An Inconvenient Truth van voormalig Amerikaans vice-president Al Gore.

'Duurzaamheid heeft me altijd al geboeid’, legt Serge De Gheldere uit. ‘Zeven jaar geleden zette ik een eigen bedrijf op dat werk wil maken van duurzaamheid.’ In het begin hield Futureproof/ed zich vooral bezig met de aan- en verkoop van ecodesign: fraai ontworpen maar energiezuinige verlichting, designmeubelen in milieuvriendelijke materialen, enzovoort. Intussen kun je bij Futureproof terecht voor advies over ecologisch verantwoord productontwerp en duurzame bouwen inrichtingsprojecten. Het bedrijf maakt zelfs precieze berekeningen voor wie een zogenaamd passiefhuis wil laten bouwen, dat 75 tot 85% minder energie verbruikt dan gemiddeld. Enkele jaren geleden stuitte Serge De Gheldere op de ondertussen wereldberoemde presentatie van Al Gore over de klimaatopwarming. ‘Gore zette alle bekende feiten erg overtuigend op een rij. Ik was meteen gewonnen voor zijn aanpak’, vertelt Serge De Gheldere. Toen de Amerikaanse politicus in 2006 mensen zocht die zijn presentatie wereldwijd wilden verspreiden, heeft hij dan ook geen moment getwijfeld. Bij Gore liepen meer dan 7000 sollicitaties binnen, maar Serge De Gheldere was één van de 800 gelukkigen die in december 2006 in Amerika een opleiding mochten volgen. ‘Het was fantastisch. Al Gore was erg benaderbaar en bleek zelfs de kleinste voetnoot uit het dossier te kennen.’ In januari ging Serge De Gheldere aan de slag in eigen land. ‘In mijn contract staat dat ik de presentatie dit jaar minstens tien keer moet geven. Ik denk dat ik na twee weken al aan dat aantal zat. De vraag was overweldigend en kwam uit de meest uiteenlopende hoeken: bedrijven, serviceclubs, cultuur- en gemeenschapscentra, scholen,…’ Onlangs kwam Al Gore even in opspraak omdat zijn persoonlijke energierekening de spuigaten bleek uit te lopen. Serge De Gheldere: ‘Dat is natuurlijk een gemiste kans om zelf het voorbeeld te geven op dat vlak. Anderzijds overstijgen de positieve gevolgen van zijn acties volgens mij ruimschoots zijn individuele CO2-gedrag.’

Grote motivatie
Met de presentatie van zaal tot zaal trekken, is vrijwilligerswerk, maar de motivatie van Serge De Gheldere is groot. ‘Omdat het onderwerp zo perfect aansluit bij mijn eigen interesses, zeg ik niet gemakkelijk ‘neen’ als ik een aanvraag krijg’, legt hij uit. Toch hoopt hij dat hij binnenkort versterking krijgt, want de presentaties lijken stilaan uit te groeien tot een volwaardige job. En eigenlijk had hij al twee jobs. ‘Achter de drie rollen die ik vervul - bij Futureproof/ed, bij Groep t en bij de presentaties - zit dezelfde drive. Ik wil duurzaamheid aantrekkelijker en toegankelijker maken. Met het klimaatproject van Al Gore kan ik mensen bewustmaken van de problemen waar ons milieu voor staat. Op de hogeschool richt ik onderzoeksgroepen op. In de ingenieursopleiding zit je echt bij de bron, omdat die studenten tenslotte de technologie en toepassingen van morgen zullen ontwikkelen. In mijn eigen bedrijf probeer ik klanten concrete oplossingen te bieden.’

Geen geitewollensokken
Het hart voor het milieu zit er bij Serge De Gheldere al van kleins af in, maar de echte klik kwam tien jaar geleden, toen Serge in Chicago woonde en de supermarkt Wholefoods binnenstapte. ‘Die keten verkoopt bioproducten op een aantrekkelijke, laagdrempelige manier. Ik besefte dat je die aanpak eigenlijk in allerlei
sectoren kunt toepassen: de bouwsector, sport, productontwerp, noem maar op. Met energiezuinige materialen en schone productietechnieken kun je producten maken die beter in elkaar zitten en ook bij een breed publiek in de smaak vallen. Je moet er dan wel voor zorgen dat ze behoorlijk werken, dat ze er aantrekkelijk uitzien en dat je ze kunt repareren als ze defect zijn.’ Enkele jaren later liep Serge iemand tegen het lijf die zijn hartstocht voor het milieu deelde. Samen hebben ze Futureproof/ed opgericht. ‘Tegelijk hebben mijn partner en ik ons huis in Overijse volledig ecologisch verbouwd. Het was een oude woning, zodat we de handen vol hadden: gerecycleerde cellulose als isolatiemateriaal, natuurzuivere verven en gips, energiezuinige toestellen, zonnepanelen en zonneboilers, enzovoort. Voor de vloer gebruikten we ecologisch hout met een label van fsc, een non-profitorganisatie die wereldwijd streeft naar duurzaam bosbeheer.’

Ieder zijn steentje
Serge De Gheldere ziet overal ter wereld de belangstelling voor ecologie toenemen. Ook bij particulieren groeit het besef dat we dringend iets moeten ondernemen als we onze planeet leefbaar willen houden. Toch schuiven veel mensen het probleem graag door naar de grote spelers: de industrie en de diverse overheden. ‘Wat kunnen kleine vissen als wij nu bijdragen?’ is zowat het meest gehoorde argument. Dat vindt Serge De Gheldere een spijtige zaak. ‘Alle beetjes helpen. Als iedereen bij de pakken blijft zitten, komen we er niet. Politici vrezen dat ze niet herverkozen zullen worden als ze te drastische milieumaatregelen doorvoeren. Toch moeten zij vaak het initiatief nemen: zo komt er in Australië vanaf 2010 een strikt verbod op gloeilampen. Bedrijven hebben dan weer een ander excuus: de markt is te klein, beweren ze. Ze vergeten dat ecologische projecten wel degelijk winstgevend kunnen zijn. Zo is het kledingbedrijf Patagonia overgeschakeld op 100% biologisch katoen, wat het bedrijf geen windeieren heeft gelegd. En sinds Toyota de energiezuinige hybridewagen Prius op de markt heeft gebracht, heeft het General Motors overvleugeld als grootste autoproducent. Eigenlijk zou iedereen tegelijk in actie moeten komen. Alleen zo bereik je het beste resultaat.’  Welk steentje kunnen particulieren dan bijdragen? ‘De gemiddelde Belg stoot vandaag gemiddeld 14 ton co2 uit per jaar. Daar moeten we dringend het mes in zetten. Sommige bronnen zeggen dat we onze uitstoot binnen 15 tot 20 jaar moeten terugbrengen tot maximaal 1 ton per persoon per jaar. Daar zullen drastische maatregelen voor nodig zijn, tenzij we er nu al werk van maken, met kleine ingrepen en aanpassingen. Denk maar aan spaarlampen. Nog niet zo lang geleden vonden mensen die ongezellig of minderwaardig. Nu heeft iedereen er wel een paar in huis. En een klein bedrijf dat trendy spaarlampen produceert, heeft onlangs nog een prijs gewonnen op Batibouw. Toen ze ermee begonnen, lachten de grote producenten hen vierkant uit. Nu maken ze goede sier met een uitgebreid gamma: spaarlampen die zelfs halogeenspotjes kunnen vervangen, die compact en dimbaar zijn of gekleurd licht verspreiden.’

Samenspel
Heeft hij nog tips om iets aan de klimaatopwarming te doen? ‘Als je wat vaker de auto laat staan en voor korte afstanden steevast de fiets gebruikt, doe je al een flinke duit in het zakje. En de overheid en de industrie kunnen die inspanningen van burgers ondersteunen en versterken. Ook daarvoor geldt het voordeel van samenspel: als de consument minder snel in de auto stapt, de overheid maatregelen treft om beter en goedkoper openbaar vervoer aan te bieden en de industrie zorgt voor milieuvriendelijkere auto’s voor wanneer je toch niet zonder wagen kunt, dan hoor je uit geen enkele hoek nog gemor.’ Dat zoiets voorlopig nog toekomstmuziek is, beseft Serge De Gheldere maar al te best. ‘Ik probeer optimistisch te blijven. De jongste jaren is er al heel wat in beweging gebracht. Maar het gaat allemaal veel te traag. Zelfs de Kyotonormen zullen uiteindelijk maar een druppel op een hete plaat blijken. Er is véél meer nodig.’