In haar autobiografisch boek Hoe het licht uitging schrijft Ilse Hellinckx uit Merchtem over haar jarenlange gevecht met burn-out. Het is een bijzonder heftig verhaal over fysieke en emotionele ongemakken zoals hartkloppingen, schokken in de hersenen, flauwvallen, oververmoeidheid, depressie, schaamte. Met dit boek wil Hellinckx de ziekte uit de taboesfeer halen en ervoor waarschuwen dat dit iedereen kan overkomen die geen grenzen kan aangeven, alles te perfect wil doen, te veel en te hard werkt, te loyaal wil zijn, niet luistert naar zijn lichaam en altijd anderen op de eerste plaats zet. Ze geeft tips om burn-outklachten tijdig te herkennen en om aan zelfcoaching te doen.

Alarmbel

Een burn-out is een lang proces waar je zonder dat je het beseft stilletjes in rolt. Hellinckx: ‘Het kan jaren duren vooraleer je door hebt dat het niet meer gaat en aan de alarmbel trekt of dat je lichaam uiteindelijk beslist om het licht uit te doen.’ Toen het eerste alarm afging, werkte ze in een grote onderneming als projectmanager in een transformatieteam. ‘In het midden van een meeting kreeg ik het plots heel benauwd. Mijn hart ging sneller slaan. Ik kreeg zeer rare kloppingen en harde steken in mijn ruggenwervel en er leken elektrische schokken door mijn hoofd te knallen. Omdat de problemen zich steeds frequenter voordeden en de lichamelijke klachten toenamen, volgden talloze medische onderzoeken en gesprekken met diverse hulpverleners. De gevoelens van machteloosheid, schuld en schaamte stapelden zich op tot een negatief zelfbeeld.’

We zullen doorgaan

Naast haar stressvolle baan is Hellinckx ook moeder van enkele kinderen, heeft ze een uitgebreid sociaal leven en doet ze vrijwilligerswerk. ‘Het is hard om te zeggen, maar een burn-out heb je helemaal aan jezelf te danken door nooit naar je eigen lichaam te luisteren. Door altijd anderen proberen te behagen. Door dingen te doen die anderen willen. Door nooit je eigen zin te doen. Door steeds een pleaser of perfectionist te zijn. Ik ben altijd maar doorgegaan en heb vele grenzen overschreden.

‘Het is hard om te zeggen, maar een burn-out heb je helemaal aan jezelf te danken door nooit naar je eigen lichaam te luisteren.’

Ik heb mijn burn-out lang ontkend ondanks de talrijke alarmsignalen dat er iets ernstig aan de hand was. Nee, het kon niet. Toch niet bij mij. Ik ben een gemotiveerd persoon die haar werk ter harte neemt. Een burn-out is toch iets voor mensen die niet graag werken of van baan willen veranderen? Lui zijn? Die gedachte kon ik niet verdragen.’

Andere taart

‘Een eerste kentering kwam er nadat onderzoeken uitwezen dat mijn bloed allerlei tekorten vertoonde als gevolg van een fysieke burn-out. Er trad pas mondjesmaat verbetering op na contacten met een dokter die – eindelijk – mijn hele lichaam bekeek. Ook een psycholoog gespecialiseerd in de materie, een coachingopleiding, ademhalingstechnieken en mediteren hielpen bij het genezingsproces.’ En Hellinckx startte met wandelen. ‘Belangrijk. Het gaf mijn lichaam energie. Het liefst wandel ik in de natuur, in het bos, aan zee en ver weg van alle onnatuurlijke prikkels. Cruciaal is dat je jouw levensstijl verandert, zo niet kom je onvermijdelijk in een burn-out 2.0 terecht. Het is zoals met het opnieuw bakken van een mislukte taart. Als je taart mislukt, moet je op zoek naar andere ingrediënten of hoeveelheden.’

In haar boek pleit Hellinckx ervoor om de term burn-out correct te gebruiken. Hij wordt immers vaak in de mond genomen voor mensen die gewoon even uitgeput zijn, wat rust nodig hebben of die het even niet meer zien zitten op hun werk. ‘Bij wie met burn-out te maken krijgt, doet het lichaam het licht helemaal uit en is een lange, moeilijke revalidatie noodzakelijk. Soms kan die maanden of jaren aanslepen.’ Dit neemt volgens Hellinckx niet weg dat dokters preventief veel sneller rust zouden moeten voorschrijven voor wie dat nodig heeft.

(*) Dat blijkt uit een meting van de onderzoeksgroep Arbeids-, Organisatie- en Personeelspsychologie, KU Leuven, 2019. In de studie wordt een uitgebreide definitie van burn-out gehanteerd met naast symptomen van uitputting, mentale distantie, cognitieve en emotionele ontregeling ook psychische en psychosomatische spanningsklachten en een depressieve stemming. (*) Ilse Hellinckx, Hoe het licht uitging. Het gevecht met mijn burn-out, mezelf en de rest van de wereld, Uitgeverij Het Punt, 212 blz.