Zet je schrap voor een tocht door donkere sferen en gedachten. Met het tweeluik Diptych neemt Peeping Tom je vanuit een stel hyperrealistische settings mee in de diepe krochten en kronkels van de geest. ‘Wij onderzoeken graag hoe je in het theater kunt inzoomen op personages en hoe je zelfs in hun hoofd kunt kruipen om hun gevoelens, gedachten en herinneringen weer te geven’, vertelt Franck Chartier, die samen met Gabriela Carrizo de artistieke leiding van het gezelschap vormt. ‘Voor een film kun je met de camera inzoomen en het publiek tot op 20 centimeter van je personage brengen. In het theater moet je misschien 20 meter overbruggen. Hoe doe je dat? Wij plaatsen onze personages altijd in een superrealistische omgeving, zoals een woonkamer. Daar houden we van: in zo’n omgeving identificeer je je meteen met het personage. Vervolgens vragen we ons af hoe we het publiek in de hoofden van de personages kunnen brengen, en dus in de parallelle wereld van gedachten, gevoelens en dromen.’

Op de duur beginnen de reële en de innerlijke wereld met elkaar te versmelten, wat voor bizarre en vervreemdende taferelen kan zorgen. Het leverde Peeping Tom al vaker de vergelijking met filmmaker David Lynch op. ‘Ik ben best blij met die vergelijking’, zegt Chartier. ‘Ik vind zijn films fantastisch. Ook bij hem weet je vaak niet wat nu echt is en wat niet. Op dat vlak komt ons werk waarschijnlijk wat dichter bij elkaar.’

Niemand raakt eruit

The Missing Door, het eerste deel van Diptych, speelt zich af in een ruimte vol deuren. Toch is de deurenkomedie veraf: hoeveel deuren ook, niemand raakt eruit. Gabriela Carrizo maakte het stuk in 2013 vanuit een gedachte-experiment: wat speelt er zich af in iemands hoofd in de drie seconden voor zijn dood?

‘Ik hield onmiddellijk van de atmosfeer in dat stuk’, legt Chartier uit. ‘Daarom heb ik twee jaar later een voorstelling gemaakt die daarop doorgaat: wat als er uiteindelijk toch een deur opengaat en we terechtkomen in een intieme setting, vroeg ik me af. Wat als we terugspringen in de tijd en bekijken wat er aan The missing door vooraf is gegaan? Wat als we een koppel over zee laten zwalpen in een boot? Dat werd The lost room.’

Weer twee jaar later, in 2017, kreeg de diptiek nog een derde luik: The hidden floor. Daarin vragen de makers zich af wat tien jaar zwalpen over zee met een relatie doet. In 2020 voegde Peeping Tom de voorstellingen samen tot Diptych (twee delen) dan wel Triptych (drie). Westrand concentreert zich op de eerste twee.

Grenzen en muren

De innerlijke wereld van personages is altijd een intrigerend gegeven. In de buitenwereld moet iedereen voldoen aan een enorme hoeveelheid normen en regels. Maar de gedachten zijn vrij en kunnen alle kanten op. ‘Toch hebben we ook in ons hoofd veel grenzen en muren’, vindt Chartier. ‘Ze kunnen cultureel, sociaal, religieus of familiaal zijn. Wij zien het als onze taak om die grenzen open te breken. Ook op de repetitievloer willen we dat doen. In onze studio maken we alles collectief, iedereen draagt bij. We willen er in volle vrijheid werken, zonder grenzen. We gaan samen op zoek naar personages, we beoordelen elkaar niet, we creëren de vrijheid om overal waar we willen onze verhalen te zoeken. Het is wonderlijk wat voor rijkdom uit zo’n proces kan komen.’

Ademruimte

Hoewel de sfeer in Diptych/Triptych overwegend duister is, zorgt het gezelschap ook bewust voor ademruimte. Humor krijgt een plaats in elk stuk. ‘Het is een belangrijk evenwicht’, vindt Chartier. ‘Het is zoals de slappe lach krijgen op een begrafenis of bij een noodgeval: je hebt een vorm van ontlading nodig om de gruwel aan te kunnen. En bij Peeping Tom houden we nu eenmaal van drama. We hebben al vaker geprobeerd om eens een leuk en licht stuk te maken, entertainend en grappig. Toch sluipt het drama er altijd weer in. Dat is blijkbaar wat wij doen. Maar het publiek moet de spanning en het duister al eens kunnen loslaten. Daarom vind ik het belangrijk om hier en daar wat ademruimte in te bouwen: een grappig moment, even iets lichters. Een voorstelling heeft zulke golven nodig. En uiteindelijk versterkt de humor het drama ook weer.’

WO – 21 SEP – 20.30
Diptych
Peeping Tom
Dilbeek, CC Westrand, 02 466 20 30