Zo is bekend dat acht soldaten en twee officieren voor verzetsdaden werden gevangengenomen en gedood in concentratiekampen. Ook de noodlanding op 20 maart 1944 van een Republic P-47D Thunderbolt op het einde van de Amelgemweg is gekend. Het vliegtuig werd geraakt door het Duitse luchtafweergeschut. De piloot, Capt. Frederick S. Porter Jr., werd gevangen genomen door Duitse militairen.

Op 8 mei 1944 vielen er 58 bommen op Wemmel. Het ging om een vergissing waarbij Amerikaanse bommenwerpers, op weg naar het vormingsstation van Schaarbeek, de bommen vroegtijdig dropten. Gelukkig vielen de meeste in de velden en er waren geen slachtoffers, maar het kasteel, Château des Tourelles, moest later wel worden gesloopt.

Ten slotte was er de noodlanding, na technische problemen op 1 januari 1945, van een Duitse Focke Wulf FW-190 D in een veld rechtover het nummer 288 aan de Merchtemsesteenweg (het voormalige café Nette Bails). De piloot, Lt. Theo Nibel, werd gevangengenomen.

HET ONBEKENDE

Maar precies 75 jaar geleden had in Wemmel ook een tragische gebeurtenis plaats die tot op heden nagenoeg onbekend is gebleven. Op 9 oktober 1942 hielden de Duitsers een grote razzia in de Parklaan, waarbij een 20-tal kopstukken van de Belgische weerstand werden aangehouden. Eén van hen werd ter plaatse gedood.

Het speelde zich af in de Chalet des Bouleaux, een café-restaurant in Franse stijl, uitgebaat door Nicolas Gaston (°1908-1967) en zijn vrouw Leper. In die tijd waren er in Wemmel een aantal cafés en restaurants die druk bezocht werden door Franstalige Brusselaars. Ook het in een discrete en rustige omgeving gelegen Chalet des Bouleaux was in de oorlogsjaren gekend door de bourgeoisie die van lekker eten en drinken hield.

DE FEITEN

Op vrijdag 9 oktober 1942 werd er ’s avonds door een zekere René Mauyen een banket voor 26 couverts georganiseerd. Doel was, zo beweerde hij, verschillende verantwoordelijken van de Belgische weerstandsnetwerken samen te brengen om er Franse collega’s te ontmoeten. Maar in feite was René Mauyen, in 1911 geboren in Marcinelle, een verrader die zich voordeed als een agent van het Franse Deuxième Bureau. Hij infiltreerde in netwerken van de weerstand om de namen van de leden aan de Duitse bezetter door te geven. Hij was al twee keer veroordeeld voor verschillende misdaden.

Mauyen infiltreerde in netwerken van de weerstand om de namen van de leden aan de Duitse bezetter door te geven.

Mauyen regelde het avondmaal in het Chalet des Bouleaux tot in de details. Hij huurde kelners in, Duitsers, en zei tegen de uitbater ‘dat er geen gevaar was omdat hij een Gestapo-agent was die hem kon indekken’. Wanneer alles klaarstond, verdween hij een tijdje. Een deel van de genodigden werden aan het Brusselse Noordstation uitgenodigd om in auto’s te stappen – besteld door Mauyen – om naar Wemmel te rijden. Helaas, ter hoogte van de Heizel vielen ze in een hinderlaag van de Gestapo. Alle inzittenden werden gearresteerd.

Inmiddels, kort voor de aankomst van de gasten in het restaurant, was Jean Haesaert (°1902), een verzetsman, de zaal aan het versieren. Toen hij schoten hoorde, probeerde hij te vluchten, maar hij werd ter plekke doodgeschoten door de Feldgendarmen. Wanneer de gasten, die individueel reisden, aan het restaurant aankwamen, werden ze onmiddellijk gearresteerd door de Gestapo en de Sicherheitsdienst. Na rake klappen werden ze overgebracht naar het bureau van de geheime Feldpolizei in de Dwarsstraat in Sint-Joost. Ze kwamen terecht in de gevangenis van Sint-Gillis en werden overgebracht naar concentratiekampen in Duitsland.

Diezelfde avond nog zag de uitbater van Chalet des Bouleaux René Mauyen in gesprek met Duitse officieren. Ze genoten van de maaltijden die bereid waren voor de weerstanders. Kort voor deze gebeurtenissen was Mauyen eigenlijk al ontmaskerd door François Landrain, een kopstuk van het verzet. Hij verwittigde twee betrokken verzetsstrijders zich niet met Mauyen in te laten, maar zij negeerden de waarschuwing en gingen toch naar de vergadering in Wemmel… met rampzalige gevolgen.

Zesentwintig slachtoffers zijn met zekerheid geïdentificeerd, slechts acht overleefden de deportatie en keerden na de oorlog terug naar België. In 1946 werd René Mauyen door de Krijgsraad in Brussel veroordeeld tot de doodstraf met de kogel, later omgezet in dwangarbeid. Nog later werd hij vrijgelaten en verhuisde hij naar Zwitserland, waar zijn spoor verloren ging.

EPILOOG

De naam van alle actoren in deze tragedie zijn bekend en terug te vinden in archieven. Ner-gens echter worden ze in verband gebracht met de razzia van 9 oktober 1942 in Wemmel. Verder onderzoek en gesprekken met oud-Wemmelaars en lokale historici leverden evenmin iets op. Niemand wist van het drama dat zich in Chalet des Bouleaux heeft afgespeeld. Zelfs de dochter van een Wemmelse vrouw die in de buurt woonde, en er gedurende de oorlog als serveerster werkte, heeft er nooit weet van gehad.

Het blijft merkwaardig dat niemand uit deze landelijke gemeenschap een herinnering heeft aan de feiten. Waarschijnlijk komt dat omdat er geen Wemmelaar bij de zaak was betrokken. Misschien betekende deze wrede dag geen belangrijke verstoring van het dagelijkse ritme van de inwoners? Of was het doordat de plaatselijke landbouwbevolking niet het nodige geld had om in een dergelijk restaurant te gaan eten en geen contact had met die mensen, zoals een buurman vertelde?

Freddy Philips