Doctor Lieven Annemans uit Wemmel is professor in de gezondheids- en welzijnseconomie aan de UGent. Hij is bekend van zijn werk als overheidsadviseur – ook tijdens de coronacrisis – en van zijn Nationaal Geluksonderzoek. En dat geluk van de Belg staat onder druk. Vlak voor de eerste versoepeling van de lockdown, op 28 april, verscheen een studie van preventiedienst IDEWE waaruit bleek dat 40% van de mensen zich ongelukkiger voelt dan voordien.

Annemans: ‘Alle zeven de factoren die we in ons geluksonderzoek gebruiken om het ‘gemiddelde geluk’ van de Belg te meten, kunnen beïnvloed worden door de crisis. De financiële situatie gaat er voor veel mensen op achteruit. De gezondheid voor sommigen ook – temeer omdat mensen aarzelen om hulp te zoeken voor andere problemen dan Covid-19. Woon- en werkomstandigheden zijn in veel gevallen moeilijker – bijvoorbeeld omdat gezinnen permanent samen moeten zitten, en omdat het werk onzekerder, gecompliceerder of stressvoller is geworden. Het beperken van sociale relaties leidt tot verhoogde eenzaamheid. Het gevoel van veiligheid en zekerheid neemt af. En ook de laatste twee factoren – zich nuttig kunnen voelen en voldoende rust kunnen inbouwen – worden beïnvloed. Zij het niet alleen op een negatieve manier. Werken in de tuin of een cursus mindfullness beginnen, kan tot meer rust leiden. Maskers maken of ouderen helpen kan ertoe bijdragen dat je je nuttiger voelt. Meer fietsen en wandelen maakt dan weer gezonder.’ Na de eerste corona-golf moet men alles blijven monitoren, vindt Annemans. ‘Men moet niet alleen naar het virus kijken, maar ook naar de stijgende cijfers van neerslachtigheid, armoede of werkloosheid. Alleen zo kunnen we pogen het ‘nieuwe normaal’ beter te maken dan het vroegere normaal.’

Positieve kanten

Een gelijkaardige houding van waakzaamheid en voorzichtig optimisme is te horen bij klinisch psycholoog Francisco D’Hoore uit Meise. ‘De crisis zorgt zeker voor een verhoogde nood aan psychologische hulp. Sommige mensen met een voorgeschiedenis zijn er slechter aan toe. Denk aan mensen met een problematiek van verslaving. Of de singles bij wie de eenzaamheid begint te wegen of bij de mensen die zich nog meer op hun werk hebben gesmeten en daarvan niet per se gelukkiger werden. Hulpverleners in de frontlinie die in hun naaste omgeving of op het werk een vrij zwak sociaal en ondersteunend netwerk hebben, lopen het risico op een weerbots.'

Francisco D'Hoore: ‘Ik hoop dat de mondmaskers ons niet monddood gaan maken.’

Maar misschien is het ook nuttig om even stil te staan bij mensen die gunstig evolueren. ‘Voor iemand die op het werk altijd met dezelfde vervelende collega moet samenwerken, is telewerken een zegen. Mensen met angst durven door de rust sneller buiten komen. En mensen die in een loopbaantraject zaten omdat ze twijfelden aan hun huidige job merken nu soms dat het vooral de zaken errond zijn – de files en de race tegen de klok – die problematisch waren. Ook familiaal zijn er mensen die weer naar elkaar toegroeien omdat er terug aandacht gaat naar de partner en de kinderen. Weer anderen broeden op ideeën die ze lang hebben laten liggen. Er ligt dus een mogelijkheid voor de politiek en de bedrijven om samen met de burgers en de werknemers te analyseren wat in de toekomst anders kan.’

  www.zorgenvoormorgen.be, www.vind-een-psycholoog.be, www.vind-een-therapeut.be