Ultima Vez maakte Traces in samenwerking met Europalia Roemenië. ‘Tijdens de voorbereiding heb ik met de meest uiteenlopende mensen uit het land gesproken’, vertelt Vandekeybus. ‘Of het nu architecten waren of filosofen, allemaal begonnen ze over het trauma dat ze nog steeds voelen: het beleid van dictator Ceausescu.’ Hoe fascinerend ook, de choreograaf had geen zin in een politieke voorstelling. Zijn vorige productie Traptown was immers al een politiek getinte mythe, met veel tekst. Nu wou hij géén tekst en géén politiek. Vandekeybus valt nu eenmaal niet graag in herhaling.

Wildernis

Al snel stuitte de choreograaf op de  Roemeense wildernis als inspiratiebron. ‘ Roemenië is zowat de enige Europese regio waar nog wilde beren leven. Het is zelfs een periode in geweest om in Roemenië een stuk bos af te huren en alle wild neer te schieten. Gelukkig heeft de Europese Commissie daar nu een stokje voor gestoken. In elk geval: dat laatste stukje onaangetaste wildernis intrigeerde mij.’

Zijn onderzoek bracht hem nog twee andere cruciale inspiratiebronnen. In de fotoreeks Gypsies van fotograaf Josef Koudelka trof hij een beeld aan van een zigeunerfamilie naast een weg dwars door een bos. De foto vertaalde zich in het scènebeeld: ‘We trekken een weg, we verleggen die weg, het bos moet wijken voor de industrie van de mens.’ Een oud Roemeens ritueel maakte de cirkel rond.

'Rond nieuwjaar kun je er halve dorpen zien lopen, uitgedost als beren. Ze lopen en dansen in een soort trance, begeleid door percussie. Omdat de beer een winterslaap doet en in de lente weer tevoorschijn komt, staat hij symbool voor vernieuwing. Ik vond dat heel mooi, dus wou ik per se beren in mijn voorstelling.’ 

Samen vormden die elementen een verhaallijn over een zoektocht naar onderdrukte of vergeten sporen van de natuur in het men selijke lichaam. Hoeveel natuur leeft er nog in de mens? Wat gebeurt er wanneer die mens in gevaar is, aangewezen op zijn intuïtie om te overleven? En wat als de beren opstaan en zinnen op wraak? 

Plezier van het dansen

Muzikante Trixie Whitley, die ook in Traptown te zien en te horen was, maakte en bewerkte de muziek, Marc Ribot speelt gitaar. Met zijn tweeën stelden ze een band samen. ‘Trixie zet haar stem in als een instrument, want ook in de muziek zou tekst niet gepast hebben.’

De creatie van complexe voorstellingen zoals die van Ultima Vez verloopt gewoonlijk erg chaotisch, legt Vandekeybus uit. ‘Soms ben ik heel hard op zoek naar hoe ik het allemaal wil vertellen. In die zin was Traces een ongelooflijk toffe creatie. Dat hele onderliggende verhaal was daar opeens en van daaruit ging het opeens allemaal rechtdoor. Vanaf de eerste dag kon ik echt aan de slag: ik wist welke vorm het moest krijgen, wat voor esthetica en drive erbij hoorde. Dat was heel fijn. Je voelt in de voorstelling ook echt het plezier van het dansen. Het deed deugd om weer eens zo’n dansante voorstelling te maken.’

Dansen in coronatijd

Intussen is Ultima Vez ook druk bezig met alweer de volgende creatie. Hands do not touch your precious ME beleeft op 21 november haar Belgische première in de Brusselse KVS. In die voorstelling ontmoeten de universa van Wim Vandekeybus, de Franse beeldend kunstenaar en performer Olivier de Sagazan en componist Charo Calvo elkaar. ‘Dat was wél een moeilijke creatie’, geeft Vandekeybus toe. Met De  Sagazan werkte hij voor het eerst samen, wat op zich al spannend is, en dan moest het plots ook nog eens van op afstand, omdat de kunstenaar in volle coronaperiode niet naar Brussel mocht reizen. ‘De ene dag zat ik met twee mensen in mijn studio, de volgende met drie andere, telkens op afstand’, legt hij uit. De boel helemaal stilleggen was geen optie. ‘We konden alles uitstellen en daarna opnieuw opstarten, maar niemand kon ons zeggen wanneer dat daarna zou zijn en hoe het eruit zou zien.’

TRACES
Ultima Vez/ Wim Vandekeybus

VR · 6 NOV · 20.00
ZA · 7 NOV · 20.00
Zaventem, CC De Factorij, 02 307 72 72

ZA · 14 NOV · 20.30
Dilbeek, CC Westrand, 02 466 20 30