Kabinet k zet volwassen en kinderen samen op de scène. ‘Het geeft een beeld van een samenleving’, legt choreografe Joke Laureyns uit. ‘Ik heb al vaak gemerkt dat een kind zichzelf kan optillen en boven zijn eigen mogelijkheden kan uitstijgen, zeker als het de subtiele steun krijgt van een volwassen danser naast zich. Tegelijk wordt die volwassen danser heel erg teruggebracht naar essentiële vragen, zoals: wat is gewicht, wat is zwaartekracht, wat is draagkracht? Dat zijn dingen waar professionele dansers weliswaar in getraind zijn, maar die ze nu naar een basisvorm moeten herdenken.’ Juist door de combinatie van verschillende generaties op het podium zijn de voorstellingen van het gezelschap voor een breed publiek geschikt. ‘Ik hou niet van leeftijdslabels’, zegt Laureyns. ‘Als een kind van acht in de voorstelling kan staan, dan kan het ook naar die voorstelling kijken. Volwassenen en kinderen zullen dat gewoon anders doen. Een kind komt misschien rechtstreeks van de speelplaats de zaal in. Een voorstelling over spelen zit het dus dicht op de huid en kan aanstekelijk werken of prikkelen. Volwassenen zullen er meer achter zoeken of meer in lezen, omdat ze zelf al anders in het leven staan en er dus meer afstand toe hebben. Ik denk dat dat voor deze voorstelling nog meer geldt dan voor ons vroegere werk.’

Spelen centraal

Spelen was altijd al een belangrijk onderdeel van het creatieproces bij kabinet k. ‘We gebruiken het al twintig jaar als een soort methode. Al die tijd hebben Kwint (Manshoven, IM) en ik er inspirerende momenten uit zien ontstaan. Die zeggingskracht, die keer op keer uit dat spelen komt, wilden we nu expliciet belichten. En dus hebben we voor As long as we are playing van onze methode ons onderwerp gemaakt. We wilden het spel onder handen nemen zonder er nog al te veel andere thema’s aan te verbinden.’ 

Tien spelers staan op het podium. Voor het eerst krijgen kinderen bij kabinet k ook muziekinstrumenten in handen. Terwijl de makers van Marieke Berendsen, de professionele muzikante in het stuk best konden vragen om te improviseren, lag dat voor de kinderen moeilijk. Daarom lag de muziekscore van Thomas Smetryns al vroeg vast, terwijl de bewegingen allemaal voortkwamen vanuit improvisatie en pas later werden vastgelegd. ‘Het is een andere manier om muziek en dans samen te krijgen.’

Grillig

Een belangrijke onderliggende inspiratiebron is de documentaire Récréations uit 1993. Daarvoor trok Claire Simon met haar camera de speelplaats op, puur om te registreren wat ze zag. ‘Ze doet mensen nadenken over hun kindbeeld, en bij uitbreiding hun mensbeeld. De documentaire toont de grilligheid van het spel. Soms zie je de associatie die een kind van het ene naar het andere spel brengt, soms totaal niet: opeens is er iets anders. Tijdens de creatie van As long as we are playing heb ik de documentaire vooral als mentale steun voor mezelf gebruikt. Het publiek kan naar de voorstelling kijken zoals het naar de documentaire kan kijken. Onze spelers hebben dat niet gedaan. Zeker kinderen willen haast vanzelf beantwoorden aan iets wat je ze toont en zo worden het al snel acteurs in plaats van de autonome wezens die wij op scène willen zetten.’

Levensbelang

‘De voorstelling drukt de wens uit om je verbeeldingskracht te cultiveren, want dat is van levensbelang’, vindt Joke Laureyns. ‘Op zich is spelen een nutteloze of zelfs absurde activiteit, maar ze is nooit gratuit. Integendeel: een speelse houding is een blijk van grote vitaliteit en alleen al daarom waardevol.’ Dat wil niet zeggen dat de spelende mens zich altijd van zijn fraaiste kant laat zien. Hij ventileert immers even goed zijn kwaaie kanten. Geweld, jaloezie, het recht van de sterkste, … het komt allemaal aan bod wanneer mensen spelen. ‘Tegelijk leren kinderen al spelend hoe ze met dat soort dingen moeten omgaan. Idem voor volwassenen. Zo vertelt ons spel ons dus iets over wie we zijn als mensen.’